آمار ارایه شده از سوی کارشناسان نشان می دهد که حدود 70 درصد مردم حداقلی هفته ای یک بار از فست فودها استفاده می کنند بدون اینکه توجه کنند، این خوراکی ها به ظاهر لذیذ، سلامت آنها را می خورند.
فست فودها که این روزها تعداد آنها به سرعت در حال گسترش است و یکی از زیان بارترین ره آوردهای زندگی شهری و مدرن تلقی می شوند، به دغدغه و نگرانی جدی در زمینه سلامت مردم تلقی می شوند.
تلفیق نامیمون استفاده از این خوراکی ها و بی تحرکی، فاجعه ای جبران ناپذیر برای انسان ها رقم می زند که گاه جبران آن غیرممکن می شود و حتی پایان زندگی را برای برخی به دنبال دارد.
بروز انواع بیماری های قلبی و عروقی، سکته های قلبی و مغزی، دیابت و حتی انواع سرطان ها و کبد چرب، حاصل استفاده مداوم از اینگونه خوراکی ها است که اطلاع رسانی چندانی درباره آثار و تبعات آنها نیز صورت نمی گیرد.
وجود اسیدهای چرب، نمک زیاد و فروآورده های فرآوری شده در فست فودها سبب شده تا زیان آنها بیشتر از سایر مواد غذایی باشد، از سویی اندام های داخلی مانند کبد، کیسه صفرا، عروق، قلب و سایر اندام ها در معرض حملات مواد مضر این خوراکی ها قرار دارند.
پیش از اینکه دیر شود، باید تلاش کنیم که جامعه را از آثار زیانبار خوردن این خوراکی ها آگاه کنیم و به ویژه نسل نوجوان و جوان را درباره در خطر بودن سلامتشان روشن سازیم تا در آینده جامعه ای سالم با کمترین بیماری ها داشته باشیم.
کارشناس مسئول واحد بهبود تغذیه ای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان البرز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: بیشترین مصرف کنندگان فست فودها در البرز و کشور کودکان تا جوانان هستند.
وی با بیان اینکه هنگام مصرف فست فود مواد غذایی مضر دیگری مانند انواع نوشابه ها و سرخ کردنی ها استفاده فراوان دارد، اظهار کرد: برخی افراد حتی میان وعده های خود را از فست فودها انتخاب می کنند که مضرات آن برای آنان دو چندان می شود.
قاسمی مدانی خاطرنشان کرد: این فرهنگ مصرف غربی آنچنان در جامعه رایج شده که نمی توان مردم را به طور کامل از مصرف فست فود ها منع کرد.
***کالری بالای فست فودها و چاقی بی رویه
قاسمی مدانی با اشاره به کالری بسیاربالای فست فودها، گفت: یک تکه کوچک از پیتزا حدود 500 کالری دارد و یک فرد با مصرف یک پیتزا هزاران کالری را وارد بدن خود می کند که یکی از عوامل اصلی اضافه وزن و چاقی در جامعه به ویژه در کودکان است. وی با بیان اینکه دانشگاه علوم پزشکی برای آگاهی مردم از مضرات مصرف فست فود ها اقدام به آموزش های متعدد و مستمر کرده است، گفت: 60 کارشناس تغذیه اقدام به آموزش در مدارس می کنند که طی این آموزش ها دانش آموزان، معلمان و والدین با مضرات مصرف فست فود ها آشنا می شوند.
قاسمی مدانی گفت: پوسترهایی با موضوع غذاهای سالم و ناسالم از طرف دانشگاه علوم پزشکی البرز تهیه شده است که در دید دانش آموزان قرار می گیرد.
وی با اشاره به اینکه نمی توان افراد جامعه را از خوردن فست فودها منع کرد، افزود: این اقدام نتیجه معکوس دارد و می بایست با آموزش های لازم افراد جامعه را نسبت به عوارض و مضرات مصرف فست فودها آشنا کرد.
این کارشناس تغذیه اظهار کرد: درمهد کودک ها نیز برنامه های آموزشی به جد دنبال می شود و در قالب 10 رهنمود غذایی در قالب آموزش برای آنان در نظر گرفته شده است.
دکتر حمید شمسی باغبانان متخصص و مدیر گروه طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی استان البرز نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در پی تقلید برخی مردم از عادات غذایی غربی ها، فرهنگ استفاده از فست فودها در کشور ایران پذیرفته شده است.
وی در ارتباط با فلسفه ورود فست فودها به کشور نیز گفت: به طور کلی هر قوم و ملیتی در طول سالیان سال بنا به مزاج، فرهنگ و تمدن خود تغذیه ای در آن کشور نهادینه شده است.
وی خاطرنشان کرد: در کشورهای غربی همزمان با ورود به دنیای صنعتی بسیاری از کارگران به جهت وقت کمی که داشتند، به سرو فست فود می پرداختند و در این راستا کارخانجات این کشورها نسبت به تولید غذاهای کنسروی اقدام کردند.
دبیر انجمن علمی طب سنتی البرز با بیان این مطلب که تولید غذاهای فست فودی برای کارخانجات بسیار سودآور بوده است، اظهار کرد:به دنبال سودی که از این راه به دست می آوردند، اینگونه غذاها را به یک فرهنگ در کشورهای غربی تبدیل نموده و آن را نهادینه کرده است.
وی تصریح کرد: در کشور ما نیز با پیشرفت تکنولوژی و ارتباط با سایر کشورها با اشتیاق به اینکه مسائل جدید را کشف کنند، به مرور زمان فست فودها وارد کشور شد.
شمسی باغبان با طرح این مطلب که برخی از مردم به تدریج شروع به تقلید از عادت غذایی غربیان نمودند، گفت: در پی آن فرهنگ استفاده از فست فود در کشور ایران پذیرفته شد.
وی اشتغال زنان را یکی از دلایل استفاده از انواع فست فود در خانواده ها دانست و افزود: وجه تمایز طعم این دسته از غذاها و همچنین عادات غذایی نامناسب می تواند از دیگر دلایلی باشد که مردم ایران به سمت فست فودها گراییده می شوند.
این متخصص طب سنتی اظهار کرد: طعم دار کردن بسیاری از این غذاها راهکاری برای جذب افراد به آن است و در این راستا طعم نامناسب و ناخالص آن مشخص نخواهد شد.
وی خاطر نشان کرد: می بایست اطلاع رسانی های لازم به مردم در جهت جلوگیری از استفاده از غذاهای فست فودی و فرهنگ سازی صورت گیرد.
**مضرات استفاده از فست فودها
مصرف فست فود بیش از یک بار در هفته سبب ایجاد چاقی به خصوص چاقی‌های موضعی در نواحی شکم و پهلوها می‌شود.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، بیش از 80 درصد مصرف‌کنندگان دایمی فست‌فود، افرادی چاق تلقی می‌شوند به طوری که به شکلی هماهنگ چاق نیستند و بیشترین تجمع چربی در ناحیه شکم، پهلوها، ران‌ها و باسن آنها است. در عین حال، چربی دور کبدشان را فرا گرفته و خیلی دیر احساس سیری می‌کنند.
دومین ضرر فست فود ها، افزایش چربی‌های مضر است که بیشتر غذاهای حاضری سرخ شده هستند و معمولا هم برای سرخ کردن این غذاها از روغن‌های نباتی جامد استفاده می شود. درصد اسیدهای چرب اشباع و ایزومرهای ترانس در این روغن‌ها بالاست. این چربی همان چربی مضری هستند که می‌تواند در دیواره سرخرگ‌ها رسوب کرده و آنها را مسدود کند.
*** نوشابه های گازدار و مشکل مضاعف
یکی دیگر از مشکلات این غذاها استفاده همزمان از نوشابه های گازدار است. نوشابه‌های گازدار در کنار تمام این غذاها عرضه می‌شود. اسید موجود در نوشابه‌های گازدار موجب فرسایش مینای دندان شده و همچنین قند بالای این محصولات، پوسیدگی دندان ها را تسریع می‌کند.
به علاوه نوشابه‌ها فاقد ارزش غذایی بوده و به خاطر میزان قند بالایشان دارای کالری زیادی هستند که موجب چاقی می‌شوند. فراموش نکنید که نوشابه‌های رژیمی هم به دلیل داشتن قند مصنوعی آسپارتام، اشتهاآور هستند.
***کمبودها مواد مغذی در فست فودها
غذاهایی که در فست فودها طبخ می‌شوند، دارای ارزش غذایی پایینی از نظر ویتامین و املاح مورد نیاز بدن هستند و کمبود ارزش‌های غذایی یکی از مشکلاتی است که کودکان و نوجوانان را در سن رشد تهدید می‌کند.
اگر کودک در سنین پایین از نظر مواد مغذی کمبود داشته باشد، حتماً در دوران نوجوانی نیز دچار این مشکل خواهد بود. کودکان و نوجوانانی که زیاد از این غذاها استفاده می‌کنند، دچار کمبود کلسیم و ویتامین د هستند.
بیشتر فست فودها بسیار بالاتر از حد استاندارد و بهداشتی نمک دارند. از طرف دیگر به علت اینکه ذائقه ایرانی‌ها شور است، احتمال استفاده از مصرف مواد شور هم در کنار فست فودها وجود دارد که می‌تواند باعث بروز فشار خون در مصرف‌کنندگان شود.
***پرخوری از عوارض فست فودها
پرخوری یکی دیگر از مشکلات این غذاهاست. وعده‌های غذایی فست فود از نظر اندازه معمولا بزرگ‌‌تر از یک وعده غذای خانگی است. در نظر داشته باشید که انرژی موجود در این غذاها بسیار بیشتر از یک وعده غذای خانگی در همان حجم است.
غذاهای سنتی علاوه بر اینکه بخشی از فرهنگ ملت ما است، دارای مواد مغذی بسیار خوب و سالمی است.
در سفره ایرانی غذاهای سالم از انواع سبزی، مواد لبنی و تخم‌مرغ تهیه می‌شود که از نظر ارزش تغذیه‌ای نیز بسیار مناسب هستند اما گسترش فست فود، نقش این غذاها را کم می‌کند. این مساله موجب می‌شود عادت‌های خوب تغذیه‌ای ما نابود شود.
اکنون در استان البرز یک هزار و 580 رستوان فست فود فعالیت می کنند. گرچه کارشناسان واحد بهداشت محیط استان البرز با سرکشی از این مغازه ها و چک کردن روغن های مصرفی نظارت براین واحد های استان را انجام می دهد اما این بازرسی ها هم چیزی از مضرات این نوع غذاها نمی کاهد.
ابوالفضل دهقان دره شیری رئیس اتحادیه صنف اغذیه فروشان کرج می گوید: تقاضا برای مصرف غذاهای آماده زمانی آغاز شد که انسان ها به دلیل مشغله فراوان در محل کار، فرصت تهیه غدای خانگی را از دست دادند و این امر باعث شد تا ایده غذاهای آماده یا همان فست فودها در ذهن برخی افراد جویای موفقیت شکل گیرد.
وی یادآورشد که این اتحادیه هم اکنون 520 عضو دارای پروانه کسب دائم بوده و 200 واحد صنفی فاقد مجوز وجود دارد که به آنها فرصت یک ماهه برای دریافت مجوز داده شده است.
اکنون که استفاده از غذاهای با طبخ سریع به سرعت در حال گسترش است، اطلاع رسانی درباره مضرات آن و معرفی جایگزین های مناسب از طریق برگزاری جشنواره های غذای سنتی و آموزش های تخصصی به بانوان برای طبخ غذاهای اصیل ایرانی، از ضروریات محسوب می شود.
