وقتی کار برای خدا باشد
شاید برای خیلی‌ها قابل تصور نباشد که می‌توان یک مسجدی بزرگ با وسعت بیش از 3 هزار متر مربع را با بودجه ابتدایی تنها 2 میلیون تومان ساخت و این مکان معنوی و ارزشی را تبدیل به پناهگاهی امن برای مردم ساکن یک منطقه محروم کرج کرد.
تنها چند ماه از افتتاح و بهره‌برداری مسجد حضرت ابوالفضل (ع) شهرک رازی در منطقه محروم حصارک کرج می‌گذرد.
اما در همین مدت محدود نیز بسیاری از جوانان این منطقه و به ویژه خانواده‌ها جذب فضای معنوی و عطرآگین مسجد حضرت ابوالفضل (ع) شده‌اند.
بسیاری تصور می‌کنند که این‌گونه بناهای ارزشی و معنوی با بودجه‌های چند میلیارد تومانی و تخصیص بودجه از ابتدای تدوین طرح احداث می‌َشود و شاید برای خیلی‌ها قابل تصور نباشد که این مسجد تنها با بودجه ابتدایی دو میلیون تومان و با عزم جهادی تعداد معدودی احداث شده است.
در این ارتباط با حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدحسین لنگوری موسس و عضو هیأت امنای مسجد حضرت ابوالفضل(ع) گفت‌وگویی انجام دادیم که ماجراهای پندآموزی از روند احداث و بهره‌برداری از این فضای متبرک دارد.
بخش‌هایی از این گفت‌وگو در پی می‌آید:
* برای نخستین پرسش بفرمایید چگونه و به چه دلیل ایده احداث مسجد حضرت ابوالفضل (ع) به ذهن شما رسید؟
در سال 83 پروژه‌ای را تحت فرهنگی ـ مذهبی حضرت ابوالفضل (ع) را منطقه حصارک آغاز کردیم.
منطقه حصارک، یک منطقه محروم است و در آن چند شهرک از جمله شهرک‌های رازی، لاله و گلستان احداث شده است، متأسفانه سازندگان این شهرک‌ها تنها به دنبال ساخت واحد مسکونی بودند و هیچ پیش‌بینی برای احداث اماکن فرهنگی، ارزشی و معنوی نداشتند و هیچ خدماتی به ساکنان نداده‌اند.
به طور قطع در یک حکومت اسلامی انتظار این است که اگر مجموعه‌ای به عنوان شهرک ساخته می‌شود، در همان مراحل ابتدایی سازندگان به فکر احداث مسجد و فضای مذهبی مانند حسینیه باشند که متأسفانه در شهرک‌های منطقه حصارک این پیش‌بینی انجام نشده است.
متأسفانه ساکنان این شهرک‌ها فاقد امکانات خدماتی، رفاهی و مذهبی بودند و ما با یک بررسی به این نتیجه رسیدیم تنها در این شهرک‌ها 1350 خانوار از فضای مذهبی در یک کشور اسلامی محروم هستند.
به همین دلیل از سال 83 پیگیری‌هایی برای ساخت یک مکان مذهبی به ویژه مسجد انجام دادم، اما در همان ابتدا متوجه شدم که هیچ زمینی برای ساخت یک پایگاه مذهبی و فعالیت‌های پیش‌بینی نشده است.
پس از پیگیری‌های متعدد متوجه شدیم که یک قطعه زمین در این محدوده وجود دارد که آن هم در تملک مسکن و شهرسازی است و اگر می‌خواهیم در این منطقه مسجدی احداث شود، ابتدا باید مسکن و شهرسازی این زمین را به شهرداری تحویل داده و سپس شهرداری لایحه‌ای را به شورای شهر بفرستد و در صورت تصویب در کمیسیون ماده پنج موضوع مطرح و به تصویب برسد.
خوشبختانه مسکن و شهرسازی و شهرداری با این طرح موافقت کردند، اما باید توجه داشت که از زمان طرح موضوع تا تحویل زمین برای احداث مسجد، یک پروسه چهار تا پنج ساله را طی کرد و زمان و انرژی بسیاری از ما گرفت.
* تمام کارهای اخذ مجوز را خود شما انجام دادید؟
هرکسی برای احداث این مسجد کاری انجام داد، تنها برای رضای خدا بود و نمی‌خواهم با بیان کارهایی که انجام دادیم، به نوعی بخواهیم از خودمان تعریف کنیم.
اما در پاسخ پرسش شما باید بگویم که در این سال‌ها به قول ما طلبه‌ها، عبای خود را به کمر گره زده و در این اداره به اداره دیگری می‌رفتم و تقاضای خود را مطرح می‌کردم، یک روز مسکن شهرسازی، روز دیگر شورای شهر، یک روز فرمانداری و استانداری و یک روز در کمیسیون ماده پنج حضور داشتم و به صورت جدی از مسؤولان می‌خواستم که این زمین را برای احداث مسجد اختصاص دهند.
آن زمان استان البرز تشکیل نشده بود و کارها در استانداری تهران انجام می‌َشود و در طول هفته بارها به استانداری و کمیسیون ماده پنج استان تهران می‌رفتم.
* این تلاش‌ها چه زمانی نتیجه داد و در نهایت زمین را برای احداث مسجد اختصاص دادند؟
ما کار را سال 83 شروع کردیم و سال 87 با احداث مسجد در این زمین موافقت‌های قانونی صورت گرفت کلنگ احداث مسجد را هم در سال 87 و در زمان حضور آقای ضیایی به عنوان فرماندار کرج بر زمین زدیم.
به هر حال با تلاش‌های بسیار زیاد این مسجد در محیطی به وسعت 3750 متر مربع احداث شد.
در کنار مسجد چند باب مغازه احداث شده که وابسته به مسجد است و مقرر شد که درآمدهای ناشی از این مغازه‌ها در مسجد و برای امور فرهنگی، مذهبی و ارزشی هزینه شود، برای اجرای واحدهای فوق نیز تاکید داشتیم که باید به صنوفی واگذار شود که نیازهای مردم منطقه از جمله نانوایی و ... تأمین کند، در حال حاضر در کنار مسجد یک بازارچه بسیار خوبی راه‌اندازی شده و اتفاقا افرادی در این واحدهای صنفی مشغول فعالیت می‌کنند که از اهالی همان محله محروم هستند.
* چه زمانی مسجد حضرت ابوالفضل (ع) به بهره‌برداری رسید؟
فاز نخست مسجد فوق از جمله شبستان این مکان متبرک چند ماه قبل و همزمان با میلاد با سعادت قمر بنی‌هاشم حضرت عباس (ع) و با حضور مسؤولان شهری و استانی به ویژه آیت‌الله سیدمحمدمهدی حسینی‌همدانی نماینده محترم ولی فقیه در استان البرز افتتاح شد.
در حال حاضر هر سه وعده نماز صبح، ظهر و عصر و مغرب و عشاء به صورت جماعت در این مسجد اقامه شده و همچنین برنامه‌های متنوع فرهنگی – مذهبی از جمله مراسم‌ها و آئین‌های دینی در مسجد ابوالفضل (ع) اجرا می‌گردد.
فاز نخست حدود 750 متر مربع بوده که عبارت است از شبستان، وضوخانه، آبدارخانه، حسینیه و یک حسینیه برای بانوان.
البته تا طبقه آخر سقف زده‌ایم، اما برای بهره‌برداری کامل دو فاز دیگر باقی مانده است و امیدواریم با حمایت‌هایی که برای این کار مهم لازم است، هر چه سریع‌تر شاهد تکمیل فازهای باقی مانده باشیم.
* شما خیلی سریع از مشکلاتی که در زمان احداث داشتید، گذر کرده و توضیح ندادید که برای احداث این مسجد با چه مسائلی روبه‌رو بودید.
ما سال 87 کلنگ احداث مسجد را به زمین زده و در سال 95 فاز نخست آن به بهره‌برداری رسید، از ابتدا هم معتقد بودیم که اگر کاری با رضای خدا و خدمت به جامعه اسلامی را آغاز کنیم، برکات این نیت تا آخر با ما همراه خواهد بود و به طور قطع اگر رحمت خداوند و نظر ویژه حضرت قمر بنی‌هاشم (ع) نبود. در این مسیر موفق نمی‌شدیم.
ما احداث مسجد را با بودجه‌ای ابتدایی دو میلیون تومان در سال 87 آغاز کردیم، بودجه شروع کار ما همین مقدار بود، حتی خوب به خاطر دارم که برخی از عزیزانی که در ابتدا با ما همراه و عضو هیأت امنای مسجد بودند، وقتی متوجه شدند که ما می‌خواهیم کار را با دو میلیون تومان آغاز کنیم، منصرف شده و از حضور در هیأت امنا استعفا دادند.
آنها می‌‌گفتند که نمی‌شود یک پروژه 3 هزار و 750 متر مربعی را با این بودجه اندک و ناچیز انجام داد و این کار موجب رفتن آبروی ما می‌شود.
همان موقع به این دوستان گفتم ما توکل به خدا داریم و از طرف دیگر نام بزرگ‌مردی بر روی مسجد است که آبروداری کرده و قرن‌ها است نمی‌گذارد آبروی شیعه و شیعیان برود پس ما با همین بودجه اندک کار را آغاز می‌کنیم.
خداوند می‌فرماید اگر در عمل خود اخلاص داشته باشید، خداوند اراده کرده و آن کار را ماندگار می‌سازد و ما هم با همین توکل جلو رفتیم.
به هر حال این دوستان همه متفرق شدند و من تنها ماندم و به تنهایی کار را آغاز کردم.
حتی برای خرید مصالح نیز خودم مراجعه می‌کردم و به صورت نسیه و با چک مصالح مورد نیاز را خریدم.
علت این بود که می‌دانستم اگر کار شروع شود و مردم ببینند که ما داریم برای آنها مسجد می‌سازیم، خودشان پیش‌قدم شده و هر یک در حد توان گوشه‌ای از کار را می‌گیرند.
مسؤولان نیز به همین صورت و زمانی که دیدند کار جلو می‌رود، برای بازدید به محل می‌آمدند.
نکته جالب این بود که ما در زمان احداث مسجد، به همین حد اکتفا نکردیم و مشکلات دیگر مردم ساکن شهرک رازی را پیگیری می‌کردیم.
به عنوان نمونه شهرک رازی فاقد مکان تفریحی بود و برای احداث پارک در این شهرک پیگیری‌هایی زیادی صورت گرفت و در نهایت پارک خوبی همراه با وسائل بازی، تفریحی و ورزشی احداث شده است.
از سوی دیگر خیابان‌های شهرک آسفالت نبود و با رایزنی و کسب موافقت مدیریت شهری، بیش از دو هزار و 500 متر از خیابان‌های این شهرک آسفالت شده است.
یکی از نیازهای اصلی مربوط به مترو کرج – هشتگرد بود و دقیقا خط مترو از جوار شهرک عبور می‌کرد و مزاحمت‌های بسیاری برای مردم داشت.
کار احداث این مترو را بیش از 50 درصد پیشرفت فیزیکی داشت، اما وقتی پای درد و دل مردم نشستیم، دیدیم اگر این مترو از کنار شهرک عبور کند، مزاحمت بسیاری برای مردم به ویژه در حوزه تولید سر و صدا خواهد داشت.
به همین دلیل پیگیری‌های زیادی صورت گرفت و در نهایت هم طرح تغییر کرد و موجب رضایت‌مندی خوب مردم شد.
* برای پیشبرد امور و اهداف جامعه تا چه اندازه به داشتن چنین روحیه‌ای نیاز داریم؟
همه مسؤولان و به ویژه طلاب و علمای دینی باید زندگی خود را وقف خدمت به مردم کنند، ما باید کارهایی را انجام دهیم که گره‌ای از مشکلات مردم باز کرده و باری از دوش آنها بردارد.
ممکن است این اقدامات ما به چشم نیاید و کسی هم متوجه نشود که مثلا فلان آقا این کار را انجام داده و موجب برطرف شدن بخشی از مشکلات مردم شده است. اما خداوند ناظر بر همه اعمال است و برکات این دیدگان به همه می‌رسد.
متاسفانه ما مشاهده می‌کنیم که برخی از کارها و پروژه‌ها فقط برای این انجام می‌َشود که نام فلان مسؤول به عنوان مجری طرح همه جا مطرح شود و یا در چشم‌ها قرار گیرد.
به همین دلیل است که می‌بینیم در مناطقی که محل عبور و تردد مسؤولان است، اقداماتی انجام می‌شود تا آن مسؤول هر روز این کارها را ببیند. اما کمتر به مناطق محروم رفته و این کارها را در نقاطی که مسؤولان تردد نمی‌کنند، انجام نمی‌دهیم.
همین رویکردها موجب شده که بودجه‌ها و اعتبارات به طور عادلانه در کرج و همچنین استان تقسیم نشده و بیشتر بودجه‌ها به مناطق خاص رفته و مناطق کم برخوردار از این اعتبارات محروم هستند.
* آیا مسجد ابوالفضل (ع) تنها برای برگزاری مراسم‌ها و آئین‌های مذهبی طراحی شده و یا در فازهای بعدی، طرح‌های دیگری هم در دست اجرا دارید.
همانطور که گفتم این مجموعه در زمینی به وسعت 3750 متر مربع احداث شده که تنها 750 متر مربع آن به مسجد اختصاص دارد.
طی هماهنگی‌هایی که با بسیج سازندگی انجام دادیم، مقرر شد که 400 متر مربع از این زمین برای احداث یک کارگاه ویژه بانوان بی‌سرپرست، بد سرپرست و نیازمند همان محله و با گزینش بسیج بانوان ناحیه امام سجاد (ع) احداث شود.
با برخی از خیرین هماهنگی کردیم و مقرر شد که تعدادی چرخ خیاطی در این کارگاه مستقر شده و حدود 25 نفر از این بانوان در این محل مشغول به کار شوند.
همچنین پیش از شروع کار با دو بیمارستان هماهنگی‌های لازم صورت گرفته تا این بانوان لباس‌های مورد نیاز این دو بیمارستان را در همین کارگاه تهیه کرده و تحویل دهند.
* چه زمانی این کارگاه به بهره‌برداری می‌رسد؟
20 روزی است که این طرح را آغاز کرده‌ایم و حداکثر تا دو ماه دیگر نیز راه‌اندازی خواهد شد.
ضمن اینکه با آموزش و پرورش نیز هماهنگ کردیم تا در فصل تحصیلی آینده این بانوان در کارگاه فوق لباس دانش‌آموزان برخی از نواحی کرج را تولید کنند.
همچنین حدود 350 متر مربع در زیرزمین مسجد به عنوان یک آشپزخانه و سالن مجالس مورد استفاده قرار می‌گیرد که همین طرح نیز درآمدزایی برای مسجد خواهد داشت.
فاز دوم پروژه که طبقه فوقانی مسجد به شمار می‌آید و به زودی یک فرهنگسرا و همچنین دارالشفا حضرت ابوالفضل (ع) احداث خواهد شد.
همچنین در حاشیه مغازه‌ها حدود 350 متر مربع نیز به احداث یک سالن ورزشی ویژه جوانان و نوجوانان محل احداث می‌شود.
ما معتقدیم که مسجد باید از حالت مکانی که تنها مجلس ختم در آن برگزار می‌شود، خارج شود.
* با توجه به اینکه یکی از مهمترین مشکلات مناطق محروم و کم‌برخوردار، کمبود امکانات در حوزه آموزشی و کلاس درس است، آیا پیش‌بینی‌هایی برای احداث فضاهای آموزشی در این مجموعه انجام داده‌اید؟
ما در کنار مسجد و به فاصله حدود دویست متری، مدرسه داریم، از سوی دیگر در این منطقه زیر نظر آموزش‌وپرورش مدرسه احداث شده و به همین دلیل شهرک‌هایی که نام بردیم، از این نظر کمبودی نداشتند و نیازی به احداث کلاس درس نبود.
اما اگر باز هم ببینیم که نیاز به این فضاها داریم، حدود 450 متر مربع زمین داریم و در کمترین زمان ممکن می‌توانیم با انجام برخی از کارهای مهندسی آن را تبدیل به کلاس درس کرده و در اختیار این حوزه قرار دهیم.
* متاسفانه برای برخی از مردم مسجد تنها مکانی برای اقامه نماز جماعت و یا برگزاری مجالس ختم و تحریم است، آیا در اندیشه دینی ما و به ویژه فرهنگ غنی تشیع، مسجد تنها همین کارکرد را دارد؟
مسجد نباید فقط برای گریه کردن و برگزاری مراسم ترحیم استفاده شود. متاسفانه ما مسجد رفتن را تنها محدود به زمان‌های اقامه نماز می‌کنیم، در زمان حضرت امیر (ع) مسجد کوفه مکانی داشت که حضرت علی (ع) در آن مکان قضاوت می‌کردند. به عبارتی دادگستری در مسجد قرار داشت.
در مسجد النبی و در دوران عمر با برکت حضرت رسول (ص)، پیامبر گرامی اسلام (ص) خطبه‌های عقد را در مسجد جاری می‌کردند.
ما امروز در دوره‌ای قرار داریم که باید مسائل دینی با زبان روز به جوانان آموزش داده شود، دیگر دوره ما که روحانی وقتی به روستا می‌آمد، همه با پای برهنه به استقبالش می‌رفتند، گذشته است.
اعتقاد من این است که در این زمانه دیگر روحانی و عالم دینی و یک طلبه نباید در مسجد نشیند تا جوانان به دور او حلقه زده و مسائل دینی را بپرسند، بلکه باید روحانی در روز حداقل برای نیم ساعت به پارک برود و جوانان را جذب دین مبین اسلام کند، روحانی باید در فضاهایی مانند سالن‌های ورزشی حضور یافته و با نسل جوان ارتباط برقرار کند.
* آیا خود شما به عنوان یک روحانی و عالم دینی چنین کاری انجام می‌دهید؟
بله،به عنوان نمونه در آخرین باری که با تعدادی جوانان محل به یک سالن ورزشی رفته بودیم، احکام دین مبین اسلام در رابطه با ضرورت احترام به پدر و مادر را بیان کرده و مورد توجه جدی این جوانان قرار گرفت.
آنها حتی نمی‌دانستند که قصد من آموزش و تربیت است و به فراخور شرایط احادیث و روایاتی را برای آنها بیان کرده و از کلام‌الله مجید مثال می‌زنم.
ما از این طریق می‌توانیم جوانان را جذب کرده و به مسجدها بیاوریم. البته به شرط آنکه در مساجد ما فضاهای مناسب فرهنگی پیش‌بینی شده باشد و مسجد حضرت ابوالفضل (ع) با همین رویکرد احداث شده است.
* آیا جوانان محل به ویژه شهرک‌های اطراف میدان حصارک از این طرح‌ها استقبال می‌کنند؟
برخی از اقدامات شاید در ابتدای کار سخت و یا حتی نشدنی به نظر برسد. به عنوان نمونه ما حدود 800 متر مربع حیاط به عنوان حیاط مسجد داریم، در همان روزهای ابتدایی بخشی از این حیاط را خودم خط‌کشی کرده و تیر دروازه خریدیم و تبدیل کردیم به یک زمین فوتبال "گل‌کوچک". خوشبختانه در ماه مبارک رمضان گذشته در این زمین مسابقات گل‌کوچک جام رمضان برگزار کردیم و بخش زیادی از جوانان محل از این طرح استقبال کردند. برخی از همین بچه‌هایی که در محیط مسجد فوتبال بازی کردند، امروز جذب مسجد شده‌اند و نماز اول وقت و جماعت آنها ترک نمی‌شود.
* آیا این شیوه را می‌توان در دیگر مناطق کرج هم اجرا کرد؟
ما باید بسته‌های فرهنگی را طراحی و در جامعه اجرا کنیم، خوشبختانه شورای شهر کرج بودجه فرهنگی خوبی تصویب می‌کند و باید این بودجه‌ها به صورت عادلانه در شهر توزیع شود، اگر بودجه‌های فرهنگی به صورت عادلانه توزیع شود، بخش مهمی از مشکلات برطرف می‌گردد.
متاسفانه مساجد ما با کمبود بودجه و اعتبارات روبه‌رو هستند. ما در مسجد حضرت ابوالفضل (ع) تعدادی مغازه داریم و بخشی از درآمدهای حاصله را اختصاص می‌دهیم به کانون فرهنگی مسجد.
دشمن برای تهاجم فرهنگی چندین میلیارد دلار خرج می‌کند تا افکار جوانان ما را منحرف کنند. حالا ما برای خنثی‌سازی این تهاجم باید برنامه داشته باشیم.
ما باید بسته‌های فرهنگی را در اختیار مساجد قرار دهیم تا از ائمه جماعت و هیأت امنای مسجد بتوانند از این طریق توطئه‌های دشمنان را خنثی کنند.
به عنوان نمونه یک نوجوان دوازده ـ سیزده ساله یک هفته در مسجدی مکبر می‌شود، آیا ائمه جماعت نباید بودجه و اعتباری برای تشویق این نوجوان داشته باشند، اگر من به عنوان هیأت امنای مسجد در پایان هفته یک خودکار به این نوجوان برای یک هفته مکبر بودن، هدیه کنم، مطمئن باشید که این فرد از فردا با اشتیاق بیشتری به مسجد می‌آید و دوستان و اقوام خود را هم می‌آورد.
متاسفانه شرایط اقتصادی مردم مانند گذشته نیست و بسیاری از مردم که تنگناهای اقتصادی قرار دارند، نمی‌توانند به مساجد کمک مالی کنند. این خلع را باید مسؤولان برطرف کنند.
یکی از اقدامات خوبی که شورای شهر دارد، این است که بخشی از مسجد و حداکثر تا 20 درصد فضای مساجد به عنوان تجاری مورد استفاده قرار گیرد تا از این طریق بخشی از نیازهای مساجد برآورده شود.
* برخی می‌گویند احداث مغازه‌ها و فضاهای تجاری در حاشیه مساجد یک کار ارزشی نیست، آیا این انتقادها را قبول دارید.
همواره مسائل اقتصادی در امور جامعه مهم بوده است، از حضرت رسول (ص) نقل شده است که اسلام با پول حضرت خدیجه و تجارت همسر ایشان تقویت شد، بنابراین این موضوع اشکال شرعی و قانونی ندارد. اما باید احتیاط شود.
مسجد در جامعه اسلامی نقش محوری دارد، بحث این است که ما 20 درصد از فضاهای حاشیه‌ای را تبدیل به فضای تجاری کرده و درآمد حاصله را برای کارهای فرهنگی، مذهبی و معنوی هزینه کنیم.
کاری اشکال شرعی دارد که ما مثلا چند باب مغازه در کنار مسجد احداث کرده و بعد تجارت کنیم و با درآمد آن زمین بخریم و کار اقتصادی کنیم و ساخت و ساز کنیم، اما اگر درآمدها صرف فعالیت‌های فرهنگی و معنوی در منطقه و نه تنها در مسجد شود، کار خوبی است.
اما در همین مدت محدود نیز بسیاری از جوانان این منطقه و به ویژه خانواده‌ها جذب فضای معنوی و عطرآگین مسجد حضرت ابوالفضل (ع) شده‌اند.
بسیاری تصور می‌کنند که این‌گونه بناهای ارزشی و معنوی با بودجه‌های چند میلیارد تومانی و تخصیص بودجه از ابتدای تدوین طرح احداث می‌َشود و شاید برای خیلی‌ها قابل تصور نباشد که این مسجد تنها با بودجه ابتدایی دو میلیون تومان و با عزم جهادی تعداد معدودی احداث شده است.
در این ارتباط با حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدحسین لنگوری موسس و عضو هیأت امنای مسجد حضرت ابوالفضل(ع) گفت‌وگویی انجام دادیم که ماجراهای پندآموزی از روند احداث و بهره‌برداری از این فضای متبرک دارد.
بخش‌هایی از این گفت‌وگو در پی می‌آید:
* برای نخستین پرسش بفرمایید چگونه و به چه دلیل ایده احداث مسجد حضرت ابوالفضل (ع) به ذهن شما رسید؟
در سال 83 پروژه‌ای را تحت فرهنگی ـ مذهبی حضرت ابوالفضل (ع) را منطقه حصارک آغاز کردیم.
منطقه حصارک، یک منطقه محروم است و در آن چند شهرک از جمله شهرک‌های رازی، لاله و گلستان احداث شده است، متأسفانه سازندگان این شهرک‌ها تنها به دنبال ساخت واحد مسکونی بودند و هیچ پیش‌بینی برای احداث اماکن فرهنگی، ارزشی و معنوی نداشتند و هیچ خدماتی به ساکنان نداده‌اند.
به طور قطع در یک حکومت اسلامی انتظار این است که اگر مجموعه‌ای به عنوان شهرک ساخته می‌شود، در همان مراحل ابتدایی سازندگان به فکر احداث مسجد و فضای مذهبی مانند حسینیه باشند که متأسفانه در شهرک‌های منطقه حصارک این پیش‌بینی انجام نشده است.
متأسفانه ساکنان این شهرک‌ها فاقد امکانات خدماتی، رفاهی و مذهبی بودند و ما با یک بررسی به این نتیجه رسیدیم تنها در این شهرک‌ها 1350 خانوار از فضای مذهبی در یک کشور اسلامی محروم هستند.
به همین دلیل از سال 83 پیگیری‌هایی برای ساخت یک مکان مذهبی به ویژه مسجد انجام دادم، اما در همان ابتدا متوجه شدم که هیچ زمینی برای ساخت یک پایگاه مذهبی و فعالیت‌های پیش‌بینی نشده است.
پس از پیگیری‌های متعدد متوجه شدیم که یک قطعه زمین در این محدوده وجود دارد که آن هم در تملک مسکن و شهرسازی است و اگر می‌خواهیم در این منطقه مسجدی احداث شود، ابتدا باید مسکن و شهرسازی این زمین را به شهرداری تحویل داده و سپس شهرداری لایحه‌ای را به شورای شهر بفرستد و در صورت تصویب در کمیسیون ماده پنج موضوع مطرح و به تصویب برسد.
خوشبختانه مسکن و شهرسازی و شهرداری با این طرح موافقت کردند، اما باید توجه داشت که از زمان طرح موضوع تا تحویل زمین برای احداث مسجد، یک پروسه چهار تا پنج ساله را طی کرد و زمان و انرژی بسیاری از ما گرفت.
* تمام کارهای اخذ مجوز را خود شما انجام دادید؟
هرکسی برای احداث این مسجد کاری انجام داد، تنها برای رضای خدا بود و نمی‌خواهم با بیان کارهایی که انجام دادیم، به نوعی بخواهیم از خودمان تعریف کنیم.
اما در پاسخ پرسش شما باید بگویم که در این سال‌ها به قول ما طلبه‌ها، عبای خود را به کمر گره زده و در این اداره به اداره دیگری می‌رفتم و تقاضای خود را مطرح می‌کردم، یک روز مسکن شهرسازی، روز دیگر شورای شهر، یک روز فرمانداری و استانداری و یک روز در کمیسیون ماده پنج حضور داشتم و به صورت جدی از مسؤولان می‌خواستم که این زمین را برای احداث مسجد اختصاص دهند.
آن زمان استان البرز تشکیل نشده بود و کارها در استانداری تهران انجام می‌َشود و در طول هفته بارها به استانداری و کمیسیون ماده پنج استان تهران می‌رفتم.
* این تلاش‌ها چه زمانی نتیجه داد و در نهایت زمین را برای احداث مسجد اختصاص دادند؟
ما کار را سال 83 شروع کردیم و سال 87 با احداث مسجد در این زمین موافقت‌های قانونی صورت گرفت کلنگ احداث مسجد را هم در سال 87 و در زمان حضور آقای ضیایی به عنوان فرماندار کرج بر زمین زدیم.
به هر حال با تلاش‌های بسیار زیاد این مسجد در محیطی به وسعت 3750 متر مربع احداث شد.
در کنار مسجد چند باب مغازه احداث شده که وابسته به مسجد است و مقرر شد که درآمدهای ناشی از این مغازه‌ها در مسجد و برای امور فرهنگی، مذهبی و ارزشی هزینه شود، برای اجرای واحدهای فوق نیز تاکید داشتیم که باید به صنوفی واگذار شود که نیازهای مردم منطقه از جمله نانوایی و ... تأمین کند، در حال حاضر در کنار مسجد یک بازارچه بسیار خوبی راه‌اندازی شده و اتفاقا افرادی در این واحدهای صنفی مشغول فعالیت می‌کنند که از اهالی همان محله محروم هستند.
* چه زمانی مسجد حضرت ابوالفضل (ع) به بهره‌برداری رسید؟
فاز نخست مسجد فوق از جمله شبستان این مکان متبرک چند ماه قبل و همزمان با میلاد با سعادت قمر بنی‌هاشم حضرت عباس (ع) و با حضور مسؤولان شهری و استانی به ویژه آیت‌الله سیدمحمدمهدی حسینی‌همدانی نماینده محترم ولی فقیه در استان البرز افتتاح شد.
در حال حاضر هر سه وعده نماز صبح، ظهر و عصر و مغرب و عشاء به صورت جماعت در این مسجد اقامه شده و همچنین برنامه‌های متنوع فرهنگی – مذهبی از جمله مراسم‌ها و آئین‌های دینی در مسجد ابوالفضل (ع) اجرا می‌گردد.
فاز نخست حدود 750 متر مربع بوده که عبارت است از شبستان، وضوخانه، آبدارخانه، حسینیه و یک حسینیه برای بانوان.
البته تا طبقه آخر سقف زده‌ایم، اما برای بهره‌برداری کامل دو فاز دیگر باقی مانده است و امیدواریم با حمایت‌هایی که برای این کار مهم لازم است، هر چه سریع‌تر شاهد تکمیل فازهای باقی مانده باشیم.
* شما خیلی سریع از مشکلاتی که در زمان احداث داشتید، گذر کرده و توضیح ندادید که برای احداث این مسجد با چه مسائلی روبه‌رو بودید.
ما سال 87 کلنگ احداث مسجد را به زمین زده و در سال 95 فاز نخست آن به بهره‌برداری رسید، از ابتدا هم معتقد بودیم که اگر کاری با رضای خدا و خدمت به جامعه اسلامی را آغاز کنیم، برکات این نیت تا آخر با ما همراه خواهد بود و به طور قطع اگر رحمت خداوند و نظر ویژه حضرت قمر بنی‌هاشم (ع) نبود. در این مسیر موفق نمی‌شدیم.
ما احداث مسجد را با بودجه‌ای ابتدایی دو میلیون تومان در سال 87 آغاز کردیم، بودجه شروع کار ما همین مقدار بود، حتی خوب به خاطر دارم که برخی از عزیزانی که در ابتدا با ما همراه و عضو هیأت امنای مسجد بودند، وقتی متوجه شدند که ما می‌خواهیم کار را با دو میلیون تومان آغاز کنیم، منصرف شده و از حضور در هیأت امنا استعفا دادند.
آنها می‌‌گفتند که نمی‌شود یک پروژه 3 هزار و 750 متر مربعی را با این بودجه اندک و ناچیز انجام داد و این کار موجب رفتن آبروی ما می‌شود.
همان موقع به این دوستان گفتم ما توکل به خدا داریم و از طرف دیگر نام بزرگ‌مردی بر روی مسجد است که آبروداری کرده و قرن‌ها است نمی‌گذارد آبروی شیعه و شیعیان برود پس ما با همین بودجه اندک کار را آغاز می‌کنیم.
خداوند می‌فرماید اگر در عمل خود اخلاص داشته باشید، خداوند اراده کرده و آن کار را ماندگار می‌سازد و ما هم با همین توکل جلو رفتیم.
به هر حال این دوستان همه متفرق شدند و من تنها ماندم و به تنهایی کار را آغاز کردم.
حتی برای خرید مصالح نیز خودم مراجعه می‌کردم و به صورت نسیه و با چک مصالح مورد نیاز را خریدم.
علت این بود که می‌دانستم اگر کار شروع شود و مردم ببینند که ما داریم برای آنها مسجد می‌سازیم، خودشان پیش‌قدم شده و هر یک در حد توان گوشه‌ای از کار را می‌گیرند.
مسؤولان نیز به همین صورت و زمانی که دیدند کار جلو می‌رود، برای بازدید به محل می‌آمدند.
نکته جالب این بود که ما در زمان احداث مسجد، به همین حد اکتفا نکردیم و مشکلات دیگر مردم ساکن شهرک رازی را پیگیری می‌کردیم.
به عنوان نمونه شهرک رازی فاقد مکان تفریحی بود و برای احداث پارک در این شهرک پیگیری‌هایی زیادی صورت گرفت و در نهایت پارک خوبی همراه با وسائل بازی، تفریحی و ورزشی احداث شده است.
از سوی دیگر خیابان‌های شهرک آسفالت نبود و با رایزنی و کسب موافقت مدیریت شهری، بیش از دو هزار و 500 متر از خیابان‌های این شهرک آسفالت شده است.
یکی از نیازهای اصلی مربوط به مترو کرج – هشتگرد بود و دقیقا خط مترو از جوار شهرک عبور می‌کرد و مزاحمت‌های بسیاری برای مردم داشت.
کار احداث این مترو را بیش از 50 درصد پیشرفت فیزیکی داشت، اما وقتی پای درد و دل مردم نشستیم، دیدیم اگر این مترو از کنار شهرک عبور کند، مزاحمت بسیاری برای مردم به ویژه در حوزه تولید سر و صدا خواهد داشت.
به همین دلیل پیگیری‌های زیادی صورت گرفت و در نهایت هم طرح تغییر کرد و موجب رضایت‌مندی خوب مردم شد.
* برای پیشبرد امور و اهداف جامعه تا چه اندازه به داشتن چنین روحیه‌ای نیاز داریم؟
همه مسؤولان و به ویژه طلاب و علمای دینی باید زندگی خود را وقف خدمت به مردم کنند، ما باید کارهایی را انجام دهیم که گره‌ای از مشکلات مردم باز کرده و باری از دوش آنها بردارد.
ممکن است این اقدامات ما به چشم نیاید و کسی هم متوجه نشود که مثلا فلان آقا این کار را انجام داده و موجب برطرف شدن بخشی از مشکلات مردم شده است. اما خداوند ناظر بر همه اعمال است و برکات این دیدگان به همه می‌رسد.
متاسفانه ما مشاهده می‌کنیم که برخی از کارها و پروژه‌ها فقط برای این انجام می‌َشود که نام فلان مسؤول به عنوان مجری طرح همه جا مطرح شود و یا در چشم‌ها قرار گیرد.
به همین دلیل است که می‌بینیم در مناطقی که محل عبور و تردد مسؤولان است، اقداماتی انجام می‌شود تا آن مسؤول هر روز این کارها را ببیند. اما کمتر به مناطق محروم رفته و این کارها را در نقاطی که مسؤولان تردد نمی‌کنند، انجام نمی‌دهیم.
همین رویکردها موجب شده که بودجه‌ها و اعتبارات به طور عادلانه در کرج و همچنین استان تقسیم نشده و بیشتر بودجه‌ها به مناطق خاص رفته و مناطق کم برخوردار از این اعتبارات محروم هستند.
* آیا مسجد ابوالفضل (ع) تنها برای برگزاری مراسم‌ها و آئین‌های مذهبی طراحی شده و یا در فازهای بعدی، طرح‌های دیگری هم در دست اجرا دارید.
همانطور که گفتم این مجموعه در زمینی به وسعت 3750 متر مربع احداث شده که تنها 750 متر مربع آن به مسجد اختصاص دارد.
طی هماهنگی‌هایی که با بسیج سازندگی انجام دادیم، مقرر شد که 400 متر مربع از این زمین برای احداث یک کارگاه ویژه بانوان بی‌سرپرست، بد سرپرست و نیازمند همان محله و با گزینش بسیج بانوان ناحیه امام سجاد (ع) احداث شود.
با برخی از خیرین هماهنگی کردیم و مقرر شد که تعدادی چرخ خیاطی در این کارگاه مستقر شده و حدود 25 نفر از این بانوان در این محل مشغول به کار شوند.
همچنین پیش از شروع کار با دو بیمارستان هماهنگی‌های لازم صورت گرفته تا این بانوان لباس‌های مورد نیاز این دو بیمارستان را در همین کارگاه تهیه کرده و تحویل دهند.
* چه زمانی این کارگاه به بهره‌برداری می‌رسد؟
20 روزی است که این طرح را آغاز کرده‌ایم و حداکثر تا دو ماه دیگر نیز راه‌اندازی خواهد شد.
ضمن اینکه با آموزش و پرورش نیز هماهنگ کردیم تا در فصل تحصیلی آینده این بانوان در کارگاه فوق لباس دانش‌آموزان برخی از نواحی کرج را تولید کنند.
همچنین حدود 350 متر مربع در زیرزمین مسجد به عنوان یک آشپزخانه و سالن مجالس مورد استفاده قرار می‌گیرد که همین طرح نیز درآمدزایی برای مسجد خواهد داشت.
فاز دوم پروژه که طبقه فوقانی مسجد به شمار می‌آید و به زودی یک فرهنگسرا و همچنین دارالشفا حضرت ابوالفضل (ع) احداث خواهد شد.
همچنین در حاشیه مغازه‌ها حدود 350 متر مربع نیز به احداث یک سالن ورزشی ویژه جوانان و نوجوانان محل احداث می‌شود.
ما معتقدیم که مسجد باید از حالت مکانی که تنها مجلس ختم در آن برگزار می‌شود، خارج شود.
* با توجه به اینکه یکی از مهمترین مشکلات مناطق محروم و کم‌برخوردار، کمبود امکانات در حوزه آموزشی و کلاس درس است، آیا پیش‌بینی‌هایی برای احداث فضاهای آموزشی در این مجموعه انجام داده‌اید؟
ما در کنار مسجد و به فاصله حدود دویست متری، مدرسه داریم، از سوی دیگر در این منطقه زیر نظر آموزش‌وپرورش مدرسه احداث شده و به همین دلیل شهرک‌هایی که نام بردیم، از این نظر کمبودی نداشتند و نیازی به احداث کلاس درس نبود.
اما اگر باز هم ببینیم که نیاز به این فضاها داریم، حدود 450 متر مربع زمین داریم و در کمترین زمان ممکن می‌توانیم با انجام برخی از کارهای مهندسی آن را تبدیل به کلاس درس کرده و در اختیار این حوزه قرار دهیم.
* متاسفانه برای برخی از مردم مسجد تنها مکانی برای اقامه نماز جماعت و یا برگزاری مجالس ختم و تحریم است، آیا در اندیشه دینی ما و به ویژه فرهنگ غنی تشیع، مسجد تنها همین کارکرد را دارد؟
مسجد نباید فقط برای گریه کردن و برگزاری مراسم ترحیم استفاده شود. متاسفانه ما مسجد رفتن را تنها محدود به زمان‌های اقامه نماز می‌کنیم، در زمان حضرت امیر (ع) مسجد کوفه مکانی داشت که حضرت علی (ع) در آن مکان قضاوت می‌کردند. به عبارتی دادگستری در مسجد قرار داشت.
در مسجد النبی و در دوران عمر با برکت حضرت رسول (ص)، پیامبر گرامی اسلام (ص) خطبه‌های عقد را در مسجد جاری می‌کردند.
ما امروز در دوره‌ای قرار داریم که باید مسائل دینی با زبان روز به جوانان آموزش داده شود، دیگر دوره ما که روحانی وقتی به روستا می‌آمد، همه با پای برهنه به استقبالش می‌رفتند، گذشته است.
اعتقاد من این است که در این زمانه دیگر روحانی و عالم دینی و یک طلبه نباید در مسجد نشیند تا جوانان به دور او حلقه زده و مسائل دینی را بپرسند، بلکه باید روحانی در روز حداقل برای نیم ساعت به پارک برود و جوانان را جذب دین مبین اسلام کند، روحانی باید در فضاهایی مانند سالن‌های ورزشی حضور یافته و با نسل جوان ارتباط برقرار کند.
* آیا خود شما به عنوان یک روحانی و عالم دینی چنین کاری انجام می‌دهید؟
بله،به عنوان نمونه در آخرین باری که با تعدادی جوانان محل به یک سالن ورزشی رفته بودیم، احکام دین مبین اسلام در رابطه با ضرورت احترام به پدر و مادر را بیان کرده و مورد توجه جدی این جوانان قرار گرفت.
آنها حتی نمی‌دانستند که قصد من آموزش و تربیت است و به فراخور شرایط احادیث و روایاتی را برای آنها بیان کرده و از کلام‌الله مجید مثال می‌زنم.
ما از این طریق می‌توانیم جوانان را جذب کرده و به مسجدها بیاوریم. البته به شرط آنکه در مساجد ما فضاهای مناسب فرهنگی پیش‌بینی شده باشد و مسجد حضرت ابوالفضل (ع) با همین رویکرد احداث شده است.
* آیا جوانان محل به ویژه شهرک‌های اطراف میدان حصارک از این طرح‌ها استقبال می‌کنند؟
برخی از اقدامات شاید در ابتدای کار سخت و یا حتی نشدنی به نظر برسد. به عنوان نمونه ما حدود 800 متر مربع حیاط به عنوان حیاط مسجد داریم، در همان روزهای ابتدایی بخشی از این حیاط را خودم خط‌کشی کرده و تیر دروازه خریدیم و تبدیل کردیم به یک زمین فوتبال "گل‌کوچک". خوشبختانه در ماه مبارک رمضان گذشته در این زمین مسابقات گل‌کوچک جام رمضان برگزار کردیم و بخش زیادی از جوانان محل از این طرح استقبال کردند. برخی از همین بچه‌هایی که در محیط مسجد فوتبال بازی کردند، امروز جذب مسجد شده‌اند و نماز اول وقت و جماعت آنها ترک نمی‌شود.
* آیا این شیوه را می‌توان در دیگر مناطق کرج هم اجرا کرد؟
ما باید بسته‌های فرهنگی را طراحی و در جامعه اجرا کنیم، خوشبختانه شورای شهر کرج بودجه فرهنگی خوبی تصویب می‌کند و باید این بودجه‌ها به صورت عادلانه در شهر توزیع شود، اگر بودجه‌های فرهنگی به صورت عادلانه توزیع شود، بخش مهمی از مشکلات برطرف می‌گردد.
متاسفانه مساجد ما با کمبود بودجه و اعتبارات روبه‌رو هستند. ما در مسجد حضرت ابوالفضل (ع) تعدادی مغازه داریم و بخشی از درآمدهای حاصله را اختصاص می‌دهیم به کانون فرهنگی مسجد.
دشمن برای تهاجم فرهنگی چندین میلیارد دلار خرج می‌کند تا افکار جوانان ما را منحرف کنند. حالا ما برای خنثی‌سازی این تهاجم باید برنامه داشته باشیم.
ما باید بسته‌های فرهنگی را در اختیار مساجد قرار دهیم تا از ائمه جماعت و هیأت امنای مسجد بتوانند از این طریق توطئه‌های دشمنان را خنثی کنند.
به عنوان نمونه یک نوجوان دوازده ـ سیزده ساله یک هفته در مسجدی مکبر می‌شود، آیا ائمه جماعت نباید بودجه و اعتباری برای تشویق این نوجوان داشته باشند، اگر من به عنوان هیأت امنای مسجد در پایان هفته یک خودکار به این نوجوان برای یک هفته مکبر بودن، هدیه کنم، مطمئن باشید که این فرد از فردا با اشتیاق بیشتری به مسجد می‌آید و دوستان و اقوام خود را هم می‌آورد.
متاسفانه شرایط اقتصادی مردم مانند گذشته نیست و بسیاری از مردم که تنگناهای اقتصادی قرار دارند، نمی‌توانند به مساجد کمک مالی کنند. این خلع را باید مسؤولان برطرف کنند.
یکی از اقدامات خوبی که شورای شهر دارد، این است که بخشی از مسجد و حداکثر تا 20 درصد فضای مساجد به عنوان تجاری مورد استفاده قرار گیرد تا از این طریق بخشی از نیازهای مساجد برآورده شود.
* برخی می‌گویند احداث مغازه‌ها و فضاهای تجاری در حاشیه مساجد یک کار ارزشی نیست، آیا این انتقادها را قبول دارید.
همواره مسائل اقتصادی در امور جامعه مهم بوده است، از حضرت رسول (ص) نقل شده است که اسلام با پول حضرت خدیجه و تجارت همسر ایشان تقویت شد، بنابراین این موضوع اشکال شرعی و قانونی ندارد. اما باید احتیاط شود.
مسجد در جامعه اسلامی نقش محوری دارد، بحث این است که ما 20 درصد از فضاهای حاشیه‌ای را تبدیل به فضای تجاری کرده و درآمد حاصله را برای کارهای فرهنگی، مذهبی و معنوی هزینه کنیم.
کاری اشکال شرعی دارد که ما مثلا چند باب مغازه در کنار مسجد احداث کرده و بعد تجارت کنیم و با درآمد آن زمین بخریم و کار اقتصادی کنیم و ساخت و ساز کنیم، اما اگر درآمدها صرف فعالیت‌های فرهنگی و معنوی در منطقه و نه تنها در مسجد شود، کار خوبی است.
