درودگری یکی از مشاغل پرطرفدار در قم است که تعداد بسیاری از فعالان در این عرصه انگشتان دست خود را هنگام کار با دستگاه‌های چوب بری از دست داده‌اند.
به گزارش تابناک قم، صدای نعره‌های یک مرد خیابان را فراگرفته بود صدایی که تمام مردم آن محوطه را تحت تأثیر درد قرار داده بود مردی که از شدت درد و خون ریزی از عمق جان داد می‌کشید، هر بیننده‌ای را منقلب می‌کرد.
نفس‌ها به شماره افتاده بود و تنها خون بود که جریان داشت و از میان پارچه‌های به هم پیچیده راه نفوذی پیدا کرده و مدام می‌ریخت و صندلی‌های خودرو را قرمزپوش کرده بود از قم تا تهران این روند ادامه داشت و بندهای انگشت پدر بود که در دست‌های لرزان پسر سرد شده بود بندهای انگشت دستی که ۳۰ سال زحمت کشیده بود.
این‌ها بخشی از خاطرات تلخ ۶ سال پیش پسری ۲۳ ساله است؛ محمد می‌گوید که ۱۷ سال داشته که یک روز پدرش به او می‌گوید تیغ جدید به اره بستم از جلوی دستگاه برو کنار او بیرون می‌رود و پس از مدتی صدای فریاد بلند می‌شود.
لحظات دردناک پدر و پسر نجار
وی می‌گوید از صدای فریادهای پدرم به داخل کارگاه رفتم و دیدم خون از دستان وی سرازیر شده و پدرم محکم دست دیگر خود را برآن فشار می‌دهد؛ یک نئوپان غرق در خون بود و تمام صورت من بی حس شده بود؛ من هم شروع به داد و بیداد کردم و تنها کاری که به ذهنم رسید این بود که بند انگشت‌هایی که غرق در خون بود را یکی یکی از اطراف و از لابه لای خاک اره‌ها برای پیوند زدن به دست پدرم پیدا کنم و در حالی که ذره‌های گوشت انگشتان پدرم را که به دیوار چسبیده بود می‌دیدم اشک‌ها و خون‌های بر زمین ریخته اجازه درست دیدن را از من گرفته بود اما هر طوری بود با دستان لرزان این کار را کردم.
وی از ماجرای آن روز خود می‌گوید که حدود ساعت ۱۵ بعدازظهر این اتفاق افتاد همسایه روبه‌روی مغازه ما آمد و پدرم را به بیمارستان نکویی قم بردیم اما آنجا آمپول کزاز نداشتند و از بیرون از بیمارستان تهیه کردیم بعد گفتند که ما نمی‌توانیم کاری انجام دهیم و تخصص آن را نداریم؛ بروید تهران که ما پدرم را به سرعت با ماشین شخصی به تهران رساندیم و در راه از شدت درد ۲ـ۳ بار به وی مرفین تزریق کردیم.
در بیمارستان دولتی تهران ۶ سال پیش یک جراح مشهور به ما گفت اگر بخواهید دست پدرتان را از زیر ذره بین دقیق مشاهده کنم پنج میلیون و اگر بخواهید عمل جراحی کنم ۵۰ میلیون می‌گیرم؛ گفتیم حرفی نیست اگر مانده خانه مان را می‌فروشیم و هزینه عمل را می‌پردازیم اما شما تضمین می‌دهید که پیوند با موفقیت انجام شود؟ آن پزشک گفت نه یک درصد هم اطمینان نمی‌دهم؛ پیوند برای برخی از مردم با موفقیت انجام می‌شود اما برای یک شهروند اصفهانی به تازگی پیوند را انجام دادم اما یک هفته بعد سیاه شد و در این صورت باید برای قطع مجدد هم پنج میلیون بدهید و پدرم قبول نکرد.
مشکلات درودگران بیداد می‌کند و کسی نیست که به داد آنان برسد؛ وضعیت نامناسب ابزارآلات و دیدن آدم‌های بی انگشتی که در گوشه و کنارمان می‌بینیم ما را بر آن داشت تا پیگیر مشکلات این صنف شویم و پای دل درودگرانی بنشینیم که انگشت‌ها را می‌دهند تا نانی بر سر سفره خانواده ببرند.
قم، قطب دوم تولید صنایع چوبی کشور
درودگران از انگشتان خود گذشتند تا قم، قطب دوم تولید صنایع چوبی کشور باشد و حالا مسئولان ما مفتخر به داشتن این رتبه استان هستند.
مبلمان، در و پنجره، کمد، انواع ویترین، کنسول، وسایل و قاب‌های تزئینی و سایر لوازمی که در هر خانه‌ای وجود دارد حاصل زحمت انسان‌های متواضعی است که حتی حقوق اولیه برای آنان رعایت نمی‌شود و شاید کمتر به این فکر کردیم که سر ساخت این وسایلی که از آن استفاده می‌کنیم چه انگشت‌هایی که برباد رفته و چه خون‌هایی بر زمین ریخته است.
چهار هزار واحد صنفی در قم وجود دارد که اگر به طور میانگین در هر واحد صنفی چهار نفر کار کنند تا ۲۰ هزار نفر مستقیم و با احتساب صنایع وابسته مانند رویه کوب، شیشه بر، تعمیرات، ماشین آلات، راننده‌ها و خانواده آنان حدود ۵۰ هزار نفر به طور مستقیم و غیرمستقیم در قم از این صنف روزی می‌خورند اما توجه کافی به آنان نمی‌شود.
محمدحسین محمودزاده پدر محمد خود هم از سختی‌های کار درودگری می‌گوید که پس از ۳۰ سال سابقه کاری در یک اهمال گری که پیچ پشت گونیای دستگاه را محکم نکردم، پس از شروع بکار گونیا کنار رفت و پنج انگشت من با هم قطع شد.
وی درباره لوازم و ابزار فرسوده در این رشته نیز می‌گوید: مشکل به دستگاه‌هایی برمی گردد که برای ۵۰ سال پیش است؛ لوازم و ابزار ما وارد نمی‌شود؛ چند سال پیش دستگاه‌هایی در قم به نمایش درآمده بود که ساخت ۳۰ سال پیش کشور روسیه و مجهز به دوربین‌هایی بود که اگر دست جلویش می‌رفت قفل می‌شد اما ما در بازار ایران و در سایر نمایشگاه‌ها دستگاه‌های هوشمند که در مقابل دست انسان متوقف می‌شود را ندیدیم و از طرفی دیگرآموزش و اطلاع رسانی نیز درباره استفاده از ابزارآلات در صنف ما نیست و همه با مدتی شاگردی شروع به کار می‌کنند.
وی در پاسخ به این سئوال که آیا در اطراف خود شخص دیگری را هم سراغ دارید که انگشتان وی قطع شده باشد؟ گفت: آقا داوود کارگاه روبه‌رو هست من خودم انگشت‌هایش را در قوطی کبریت کردم بردم بیمارستان اما آن جا گفتند که فایده‌ای ندارد و او هم دو انگشت ندارد.
دستگاه‌های مورد استفاده ما برای ۵۰ سال پیش است
مجتبی صفایی، رئیس اتحادیه درودگران استان قم نیز در این رابطه گفت: مشکل اساسی بروزرسانی سیستم‌های تولید است که می‌طلبد کمک‌های مالی که در بحث حمایتی است برای ارتقاء ماشین آلات و نحوه استفاده از آنها بکار رود.
وی افزود: یارانه صنعت باید به صنعت گر داده شود که توسعه صنفی بدهد و این رشته را صنعتی کند زیرا در حال حاضر با این ماشین آلات فرسوده از هر ده نفر، سه یا چهار تولید کننده ما انگشت ندارند.
صفایی با بیان اینکه دستگاه‌های مورد استفاده ما برای ۵۰ سال پیش است، گفت: اگر هم جدید ساخته شده باشد همان تکنولوژی ۵۰ سال پیش را دارد که اگر قرار است به روزرسانی شود به یارانه صنعت احتیاج دارد اما یارانه صنعت که نمی‌دهند مشکلات دیگر را هم اعمال می‌کنند.
وی افزود: حدود ۳۰ سال است که استان قم، قطب دوم تولید صنایع مبلمان کشور است؛ در این مدت جاهای دیگر که به حساب نمی‌آمدند مانند ملایر، شاهرود و همدان روند روبه رشدی داشتند اما اگر رسیدگی و حمایت نباشد افول خواهد کرد.
از ۱۰ درودگر، سه نفر دچار نقص عضو می‌شوند
حاج رضا محمدی پیشکسوت و بازرس اتحادیه درودگران قم هم گفت که از ۱۰ درودگر، سه نفر دچار نقص عضو می‌شوند.
بهزاد متقیان نیز با سابقه ۴۵ ساله در این رشته درباره مشکلات صنف می‌گوید: ما از لحاظ استفاده از تکنولوژی حداقل ۸۰ سال از دنیا عقب هستیم که به این دلیل سرعت و کیفیت کار ما را پایین و خطرات آن را زیاد کرده زیرا سرمایه کافی برای تهیه ابزارآلات به روز نداریم و هیچ بانک و ارگانی هم با این صنف همکاری نمی‌کند و شرایطی است که به طبقات ضعیف بیشتر فشار وارد می‌شود.
وی اظهار داشت: ما باید با خطر روبه‌رو شویم کار با این دستگاه‌ها مانند کسی است که در اتوبان پیاده از میان ماشین‌ها راه می‌رود و به عنوان مثال حاج حسین مقدم در و دکور ساز برجسته قم و حاج محمود جلوه در سازنمونه استان نیز برخی از انگشتانشان را در این شغل از دست داده‌اند.
این فعال در عرصه چوب گفت: جوانان در این رشته باید حمایت شوند اما وقتی آسیب‌ها را ببینند می‌ترسند و استقبال نمی‌کنند.
سیدعلی طباطبایی از تولید کننده‌هایی که ۲۵ سال در این حرفه فعالیت می‌کند هم گفت: اگر تولیدکننده‌های ما سرمایه داشته و بتوانند دستگاه‌های مدرن را وارد کنند صدمات جسمانی کاهش می‌یابد؛ امروزه رنده‌های پیشرفته است که احتمال آسیب دیدگی به مراتب پایین می‌آید.
وی اظهار داشت: بیشتر صنف درودگران دست‌های آسیب دیده دارند که نیازمند سرمایه‌گذاری در این بخش است اما نه در قالب وام‌های با سود بالا که با تولید تناسب ندارد بلکه باید وام‌های بلندمدت کارمزدی بدهند که صدمات جسمانی کم شود.
این تولید کننده قمی افزود: حمایت مالی راهگشا باید هدفمند و بر اساس مستندات کافی باشد به گونه‌ای که اگر قرار است برای دستگاهی وام داده شود همان دستگاه خریداری شود نه این که در سرمایه در گردش برود. ما به تازگی در کارگاه خود ماشین آلات پیشرفته تهیه کردیم که صدمات را کنترل می‌کند اما دستگاه‌های پیشرفته هوشمندتر هست که با نزدیک شدن دست متوقف می‌شود که به دلیل گرانی به ندرت کسی از آنها استفاده می‌کند.
وی گفت: درودگری به عنوان سه صنعت برتر استان قم است یک بازار مبل مشخص داریم که از داخل و اطراف به قم می‌آیند و استان قم منتفع می‌شود اما صنعت ما نیمه جان شده و رو به افول می‌رود و اگر حمایت نکنند از بین می‌رود.
طباطبایی با بیان اینکه ما صدایمان به جایی نمی‌رسد، گفت: سالی یک بار همایش برگزار می‌کنند اما آقایان میکروفن را دست می‌گیرند یک طرفه صحبت می‌کنند و می‌روند در صورتی که باید بیایند و چراهای ما را پاسخ دهند و ما بپرسیم غیر از شعار و حرف زدن اگر کاری انجام دادید بفرمایید؟ بگویید کدام مجموعه تولیدی ما را در بخش صادرات حمایت کردید؟
مسئولان ما باید در خدمت چرخه تولید باشند
وی با تأکید بر اینکه مسئولان ما باید در خدمت چرخه تولید باشند نه فرمانده این چرخه و تا از شعار خارج نشوند مشکلات حل نخواهد شد، گفت: اگر صنعت چوب، فرش و کفش را از قم بگیرند برای تولید هیچی نداریم که اگر تولید حمایت نشود فاجعه برای قم به بار می‌آید.
مجید شریفی نیز که ۳۰ سال سابقه فعالیت در این صنف را دارد و دو انگشت خود را هم از دست داده می‌گوید که هیچکس در قم دستگاه هوشمند ندارد زیرا کسی توان خرید ابزارآلات پیشرفته را ندارد.
وی می‌گوید مسئولان باید بدانند که استفاده از دستگاه سه کاره درودگری برای مملکت هزینه دارد و با این ابزارآلات فرسوده آسیب نداشتن در این حرفه وجود ندارد و درودگری که با فکر آشفته سر دستگاه رنده می‌رود دست خود را می‌برد و روبات نیست که در طول ۳۰ سال هیچ مشکلی برای وی به وجود نیاید و در هر صورتی باید پشت این دستگاه بایستد.
پس از بریدن دست هم درودگران به بیمارستان نکویی قم می‌روند و به این علت که قدر خود را نمی‌دانند وقتی می‌پرسند انگشت را قطع کنیم؟ می‌گویند قطع کن و شاید ندانند که حتی پیوند انگشتی هم وجود دارد که به نبود آموزش بر می‌گردد.
مهدی محمودزاده با سابقه ۱۸ ساله در این کار نیز اظهار داشت: این منطقه صنعتی است اما یک درمانگاه یا یک شخصی که بتواند یک پانسمان معمولی را برای این صنف انجام دهد نیست در صورتی که این اتفاق به وفور در این منطقه پیش می‌آید زیرا دستگاه‌های ما قدیمی است و حتی مجوز برای کار کردن ندارد.
درودگران سازوکار استفاده از دستگاه‌های مدرن را هم نمی‌دانند
علی محمد کاظم بابایی با ۳۰ سال سابقه کار در این صنف معتقد است که قریب به اتفاق درودگران سازوکار استفاده از دستگاه‌های مدرن را هم نمی‌دانند باید ابتدا آموزش‌های لازم را فراگیرند زیرا اگر به هر شخص ۱۰۰ میلیون هم وام دهند به دلیل این که آموزش ندیده پول را از بین می‌برد و وظیفه اتحادیه است که آموزش‌های به روز را به اعضا بدهد زیرا با چند ماه شاگردی نمی‌توان در این شغل آسیب ندید.
وی افزود: همان گونه که برای رانندگی، گواهی نامه اجباری است در کارگاه‌های درودگری هم استفاده از سه کاره باید ممنوع شود زیرا خطرساز است اگر درودگران پس از ممنوعیت باز استفاده کردند با اجبار و قانون باید جلوی آن را گرفت.
این فعال عرصه چوب ادامه داد: کارکردن با این دستگاه مانند میدان جنگ است بخصوص زمانی که فکر فرد آزاد نیست و پشت دستگاه می‌رود احتمال بریدن انگشتان بسیار زیاد می‌شود. دستگاه‌هایی در تهران هست که انگشت برسد متوقف می‌شود تولیدکننده قشر ضعیف این کار است آنها که توانایی مالی هم دارند نمی‌خواهند پول خرج کنند.
وی با بیان اینکه قم پتانسیل رسیدن به جایگاه نخست در کشور را دارد اما متأسفانه متولی ندارد، گفت: اتحادیه سالانه حدود ۱۲۰ هزار تومان می‌گیرد اگر بیشتر هم بگیرند مسئله‌ای نیست اما ما بارها درخواست کردیم که کلاس آموزشی برپا کنند اما این کار را نکردند.
جواد مرسلی که از سال ۷۶ در این رشته فعالیت کرده است نیز می‌گوید که تا دوم راهنمایی درس خواندم و آموزش به ما داده نشده که من هم سال گذشته انگشتانم را از دست دادم.
سعید عسگر زاده از دیگر درودگران قم که از سال ۷۲ شروع به کار کرده نیز گفت: چند سال پیش که کارهای ابزاری بیشتر در قم باب شد کار با دستگاه فرز زیاد بود زیرا کار ابزاری مد بود اما حالا این نوع کارها را به استادکارها می‌دهند اما خطر دوم دستگاه سه کاره است که دست‌های زیادی را بی انگشت کرده و به عنوان مثال داماد عمه‌ام چهار انگشت خود را از دست داد و یکی از همکارانمان هم دست خود را از مچ برید که پس از آن در سوپرمارکت کار می‌کند.
رضا مقدم از دیگر درودگران قم نیز گفت: کار ما با سختی عجین است و مهم‌تر از همه این که برنامه و اتحادیه پیگیر نداریم و ما که عمری در این کار هستیم هنوز دستگاهی را ندیدیم که دست به آن نزدیک شود بایستد، در صورتی که سالیان سال است که در دنیا این تکنولوژی وجود دارد.
وی ادامه داد: من ۲۶ سال است که در این شغل فعالیت می‌کنم و شاهد هستم که همه انگشت خود را بریده‌اند و ۶۰ تا ۷۰ درصد درودگران انگشتان دست خود را از دست داده‌اند.
وقتی برمی گشتم یکی دیگر از درودگران به دوستش گفت علی تو دست‌هایت سالم هست؟ و وی نگاهی با تأمل به دست‌هایش کرد و گفت آره، فعلا سالم هستند.
منبع: مهر
