تقابل نهال کوچک دانش بنیان و غول واردات

آزمایشگاه های تشخیص پزشکی که آزمایشگاه های طبی، پاتوبیولوژی، ژنتیک و پاتولوژی را شامل می شود، از جمله مراکزی هستند که ممکن است بسیاری از افراد به دلائل مختلف پزشکی سروکارشان به آنجا بیافتد.
طبق آمار رسمی اعلام شده از سوی رییس انجمن علمی آسیب شناسی ایران در اردیبهشت ماه امسال، در حال حاضر بیش از پنج هزار آزمایشگاه در کشور وجود دارد که به طور حتم برای انجام امور آزمایشگاهی خود نیازمند تجهیزات پزشکی می باشند، تجهیزاتی که بیشتر آنها با قیمت های بسیار گزاف از خارج از کشور وارد می شوند.
اما قیمت بالا و به روز نبودن بسیاری از این تجهیزات وارداتی، یکی از اساتید دانشگاهی را برانگیخت تا با 61 ماه سابقه خدمت جهادی در حماسه هشت سال دفاع مقدس، به ورود و فعالیت در عرصه دانش بنیان برای ساخت این تجهیزات اقدام کند.
بر همین اساس بود که دکتر علی اسلامی فرد متخصص پاتولوژی که حدود 70 مقاله علمی را در مجلات معتبر بین المللی به چاپ رسانده است، تصمیم گرفت علاوه بر تولید علم و فعالیت های تئوریک، در عرصه عمل نیز دین خود را به میهن ادا کند و با راه اندازی دو شرکت دانش بنیان در مرکز رشد زیست فناوری انستیتو پاستور ایران و گردآوری جمعی از متخصصان جوان، جهاد دیگری را در عرصه علم و فناوری با هدف خودکفایی کشور در حوزه سلامت به خصوص ساخت دارو و تجهیزات آزمایشگاهی آغاز کند.
مرکز رشد زیست فناوری انستیتو پاستور ایران از جمله بزرگترین مراکز کشور در زمینه تاسیس، راه اندازی و خدمات حمایتی از شرکت های دانش بنیان در حوزه واکسن، دارو و تجهیزات آزمایشگاهی است، به طوری که در حال حاضر حدود 42 شرکت دانش بنیان در این مرکز زیست فناوری از سوی بخش خصوصی و اعضای هیأت علمی تأسیس شده‌اند.
اما دکتر اسلامی فرد با راه اندازی شرکتی دانش بنیان و فعال در تولید انواع کیت های آزمایشگاهی فوق تخصصی، تشخیص برخی سرطان ها از جمله سرطان خون و سینه و نیز شرکتی که بستر اصلی فعالیت آن مبتنی بر دستیابی به فناوری های پیشرفته در زمینه سلامت و پزشکی و دارای بخش های فعال در حوزه طراحی، تولید، مشاوره، اجرا، صادرات و فروش است، در تولید محصولات مورد نیاز آزمایشگاه های کشور گام برداشته است.
 
**ساخت دستگاه سل کانتر با 50 میلیون تومان/قیمت وارداتی 180 میلیون تومان
دکتر اسلامی فرد که با خبرنگار گروه علمی ایرنا سخن می گفت، با بیان این که مصصم است با ارائه خدمات خویش در عرصه تجهیزات پزشکی کشور و به کارگیری فناوری های جدید رایانه ای و تمام اتوماتیک و با رعایت اصول و مقررات، خدمات شایسته ای را به عرصه پزشکی کشورمان ارائه کند، یکی از دستگاه هایی را که متخصصان جوان کشورمان تاکنون موفق به ساخت آن با حدود یک سوم قیمت وارداتی شده اند، دستگاه سل کانتر با قابلیت تشخیص 25 پارامتر خونی ذکر کرد.
وی سل کانتر را به عنوان دستگاهی تعریف کرد که برای تجزیه و آنالیز خون به کار می رود و تنها 7 کشور جهان به تکنولوژی ساخت آن دست یافته اند.
اسلامی فرد افزود: دستگاهی که ما تولید کرده ایم، به عنوان پیشرفته ترین نوع و پنج پارتی اف است و به عبارتی، 25 پارامتر خونی را اندازه گیری می کند و دیگری سه پارتی اف است که 17 پارامتر خونی را اندازه گیری می کند.
دانشیار انستیتو پاستور ایران با بیان این که طرح ساخت این دستگاه به عنوان طرح کلان ملی مطرح بوده است که به انستیتو پاستور ایران و دانشگاه صنعتی شریف سپرده شده بود، اظهارکرد: البته ما و دانشگاه شریف با یکدیگر شروع به کار کردیم اما آنها در میانه راه متوقف شدند و نتوانستند همپای ما پیشرفت کنند.
وی ادامه داد: تکنولوژی ساخت دستگاه سل کانتر که جوانان متعهد و متخصص کشورمان موفق به ساخت آن شده اند و بعنوان یک وسیله ضروری برای آزمایشگاه های کشورمان محسوب می شود، پیش از این تنها در اختیار سه کشور جهان یعنی آمریکا، ژاپن و چین بود که ژاپنی ها نیز با همکاری آلمان موفق به ساخت این دستگاه شدند.
دکتر اسلامی فرد در پاسخ به این که در حال حاضر آزمایشگاه های کشورمان بیشتر از سل کانترهای ساخت کدام کشور استفاده می کنند، گفت: بیشتر این دستگاه های وارداتی ژاپن و چین هستند؛ دستگاه سل کانتری که ما موفق به طراحی و تولید آن شده ایم ، مشابه مارک سی اس مکس با قیمت 185 میلیون تومان است اما جوانان متخصص ما موفق به ساخت این دستگاه با ویژگی های برتر با یک سوم قیمت حدود 50 میلیون تومان شده اند.
وی همچنین با اشاره به تجربه حضور در نمایشگاه داخلی تجهیزات پزشکی و عرضه دستگاه نیمه کاره سل کانتر پنج پارتی اف تولیدی ساخت داخل با قیمت تنها 45 میلیون تومان در ان نمایشگاه، گفت: این درحالی بود که شرکت سامسونگ نیز همزمان در غرفه مقابل ما یک دستگاه سه پارتی اف را با قیمت 85 میلیون تومان برای فروش عرضه کرده بود.
وی ادامه داد: مسئولان این شرکت خارجی دائما در حال عکس گرفتن از دستگاه ما بودند و در همان حال، قیمت دستگاه خود را به 50 میلیون تومان کاهش دادند.
 
**ساخت محلول مورد استفاده سل کانتر تنها با 20 درصد قیمت وارداتی
دکتر اسلامی فرد همچنین با بیان این که یکی از دو شرکت دانش بنیان وی محلول های مختلف مورد نیاز دستگاه سل کانتر را نیز تولید کرده است، گفت: این درحالی است که کشورهای صادرکننده یکبار تجهیزات سل کانتر و پس از آن نیز محلول های مورد نیاز این دستگاه را به عنوان ماده لازمه به کشورمان عرضه می کردند.
وی با اشاره به این که قیمت یک ویال محلول اصلی وارداتی که برای آنالیز و تجزیه خونی استفاده می شود، حدود 4 هزار و 500 تومان است که در حال حاضر ما هر ویال این محلول را تنها با 700 تومان تولید می کنیم، اما هم اکنون این محلول ها از کشورهای ژاپن، چین و آمریکا وارد کشور می شود.
وی در ادامه تجربه ای را بیان کرد و گفت: چندی پیش ویال محلولی از آمریکا به قیمت 50 هزارتومان وارد کشور شده بود که ما توانستیم آن را با تنها 2500 تومان تولید کنیم که واردکنندگان در واکنش به آن ابتدا قیمت خود را به 15 هزار تومان سپس به پنج هزار تومان تقلیل دادند.
 
**ساخت دستگاه با کیفیت تست انعقاد خون با یک سوم قیمت خارجی
دکتر اسلامی فرد همچنین از ساخت دستگاه کواگلومتر به عنوان یکی دیگر از تجهیزات مورد استفاده آزمایشگاه ها و اینکه این دستگاه مسیر انعقاد خون را در داخل و خارج بدن (خونی که گرفته می شود) مشخص می کند، خبر داد و افزود: در واقع این دستگاه با تجزیه و آنالیز خون فرد احتمال مشکلات قلبی و سقط های مکرر را مشخص می کند.
وی با بیان این که قیمت یک کاناله این دستگاه وارداتی حدود 14 میلیون تومان است، افزود: این در شرایطی است که متخصصان جوان و مبتکر ما نوع چهارکاناله این دستگاه را با کیفیت بسیار بالاتر حدود 4 میلون تومان طراحی کرده اند.
دانشیار انستیتو پاستور ایران در ادامه اظهارکرد: روی دستگاه کواگلومتر خارجی درج شده که از قابلیت انجام 12 پارامتر برخوردار است، اما این دستگاه تنها قادر به انجام سه پارامتر است و 9 پارامتر دیگر آن کور است.
 
**وقتی هنوز به کیفیت تولیدات ایرانی باور نداریم
اسلامی فرد ادامه داد: با وجود توانمندی برخی شرکت های دانش بنیان در دستیابی به دانش لازم برای تولید ملزومات مورد نیاز داخلی کشورمان متاسفانه برخی دستگاه ها همچنان اصرار بر واردات دارند و حمایت از این تولید کنندگان نوپا با سرعت و دقت لازم همراه نیست.
دکتر اسلامی فرد با اشاره به این که تعدادی از محصولات و تجهیزات ساخت شرکت های دانش بنیانی که او راه اندازی کرده، مورد تایید سازمان پژوهش های ایران قرار گرفته است، ادامه داد: با این حال، تجهیزات ساخت ما برای تایید همچنان در مسیر آزمایشگاه های وزارت بهداشت معطل مانده است.
دانشیار انستیتو پاستور ایران به طور خاص به دستگاه سل کانتر تولید شرکت دانش بنیان خود اشاره کرد که از یک سال قبل برای تایید در اداره کل نظارت و ارزیابی تجهیزات و ملزومات پزشکی وزارت بهداشت معطل مانده است؛ وی افزود: در طول این مدت این اداره تنها از ما مدارک دریافت کرده است.
وی همچنین از ساخت دستگاه دیگری تحت عنوان پاستوپرسسور خبر داد که قادر به آنالیز و آزمایشات مربوط به پاپ اسمیر، سیتولوژی ادرار، سیتولوژی تیروئید، سیتولوژی پستان و مایع نخاع است؛ اما این دستگاه نیز درگیرودار مسائل اداری و تاییدیه مرجع سلامت کشور است.
دکتر اسلامی فرد ادامه داد: بسیاری از وارد کنندگان تجهیزات آزمایشگاهی و پزشکی از اداره کل نظارت و ارزیابی تجهیزات و ملزومات پزشکی وزارت بهداشت مجوز می گیرند و محصول خود را ترخیص می کنند، به این معنی که ما تنها اقلام خارجی و وارد کنندگان را باور داریم.
وی همچنین از برخی سنگ اندازی ها خبر داد و افزود: آنقدر مقاومت در برابر ما زیاد بود که مجبور شدم یکبار برای رسیدگی به وضعیت موجود به بازرسی ریاست جمهوری شکایت کنم که البته در مدیریت فعلی مقداری روند کار بهبود پیدا کرده است.
این دانشیار کشورمان معتقد است دولت برای افزایش سرعت حمایت از شرکت های دانش بنیان بایستی بخشی از کارهای مربوط به نظارت و بازرسی را به شرکت های خصوصی معتبر واگذار کند و خود صرفا نقش نظارتی داشته باشد.
 
**دانشمندان کشورمان بایستی در حوزه تبدیل علم به فناوری گام بردارند
دکتر اسلامی فرد همچنین گفت: تاکنون به شکل شایسته ای از تولیدات تئوریک اساتید و دانشمندان خود بهره نبرده و این علوم ارزشمند را در عمل پیاده سازی نکرده ایم، این درحالی است که سایر کشورها از جمله کشورهای پیشرفته تاکنون از این تولیدات تئوریک سود برده اند.
وی با تاکید بر این که دانشمندان کشورمان باید در حوزه تبدیل علم به فناوری گام بردارند، فعالیت در عرصه دانش بنیان را که در حال حاضر بسترسازی آن مورد تاکید رهبر معظم انقلاب و همچنین حمایت دولت یازدهم می باشد، به عنوان ابزار مناسبی برای دستیابی به این هدف عنوان کرد.
این متخصص پاتولوژی هدف خود را از گام برداشتن در عرصه فعالیت های دانش بنیان احساس وظیفه ذکر کرد تا از این طریق نه تنها از تحقیقات و علوم در سطح ملی، بلکه از تحقیقات و علوم سایر کشورها نیز برای ورود به عرصه فناوری و ساخت تجهیزات مورد نیاز کشور بهره برداری شود.