تابناک / یکی از صفات ارزشمند و کلیدی که در زندگی فردی و اجتماعی انسان خوشبین وجود دارد و نقش مهمی ایفا میکند، عفو و گذشت است.
با عفو، زندگی اجتماعی رنگ صفا و صمیمیت به خود میگیرد، اما با انتقامجویی و کینهتوزی، نفرت و دشمنی در جامعه حاکم میگردد. عفو یک نوع نرمش قهرمانانه و روش بزرگوارانه و برخورد مهربانانه است که از خوشبینی بلند نظری، سعه صدر، بردباری و متانت اخلاقی فرد حکایت میکند.
با توجه به جایگاه رفیع این صفت نیکو در بین مردم، شایسته است آن را بهتر و دقیقتر بشناسیم و روح و روان خود را با آن بیاراییم.
توصیه به گذشت و عفو و نکوهش انتقام و کینهتوزی، در ادیان آسمانی بهویژه در قرآن مجید و روایات اسلامی، بازتاب وسیعی دارد که حاکی از اهمیت آن است.
۱ـ عفو، یکی از نیکوترین صفات پروردگار است. قرآن مجید میفرماید: «انّ الله کان عفوًّا قدیرا:۱ خداوند پیوسته بخشنده و تواناست.»
۲ـ عفو و گذشت، دستور پروردگار است؛ چنان که میفرماید: «خُذ العفو و أمر بالعرف و اعرض عن الجاهلین: عفو را درپیش بگیر و مردم را به کارهای نیک دستور ده و از نادانان روی بگردان.»
۳ـ عفو و گذشت، در رأس ارزشها قرار دارد. امام علی(ع) میفرماید: «العفو تاج المکارم»؛۲ عفو و گذشت، زینت فضایل اخلاقی است. پیامبر اکرم(ص) نیز میفرماید: «بخشیدن کسی که به شما آسیب رسانده، بهترین اخلاق دنیا و آخرت است. در مقابل، نداشتن روحیه گذشت، بدترین عیب محسوب میشود. امام علی(ع) فرمود: «کمی عفو و گذشت، زشتترین عیبها و شتابنمودن برای انتقام، بزرگترین گناه است.
۴ـ در فرهنگ اخلاقی و قضایی اسلام، گرایش به عفو و بخشش بر مجازات و کیفر عمل، تقدم و برتری دارد. امام علی(ع) به مسلمانان توصیه میکند حتی در مواردی که با شدیدترین نوع جنایت و خیانت نسبت به خود مواجه میشوند و از مجرم منزجر میگردند، باز هم کینه او را به دل نگیرند و کینه را با کینه پاسخ نگویند، بلکه از موضعی کاملاً اخلاقی و انسانی با مجرم برخورد نمایند: «لا تطلبن مجازات اخیک و لو حث التراب بفیک:خواستار کیفر برادرت مباش، گرچه خاک در دهان تو ریزند.»
گفتنی است که در یک اقدام ارزشمند پدر خانواده ای در رشت از دیعه فرزند و نوه خود گذشت و رضایت داد که برخی از تصاویر مربوط را در ذیل مشاهده میکنید.