تابناک البرز: در میان طیف گسترده پزشکان، شاید پزشکان قانونی از ناشناخته ترین بخش از علوم پزشکی باشند پزشکانی که با جنایت، قتل و اتفاقات ناگوار مواجه می باشند و کمتر فردی از جامعه است که با کار آنها آشنایی دارد بر اساس گفته های مدیر کل پزشکی قانونی استان البرز پزشکی قانونی، یک تخصص در جامعه پزشکی است و فرد برای تبحر در این رشته باید چندین سال دوره تخصصی را بگذراند. به منظور آشنایی بیشتر با این تیپ از پزشکان با دکتر حمید داوودآبادی مدیر کل پزشکی قانونی استان البرز به گفتگو نشستیم که در ادامه می آید.
چگونگی ورود پزشکی قانونی به ایران
سازمان پزشکی قانونی از سازمان های تخصصی و زیر مجموعه قوه قضاییه است. اصلی ترین وظیفه اش پاسخگویی به استعلامات قضایی است .
زمانی که امیر کبیر صدراعظم ایران بودو دارالفنون را دایر نمود برای آموزش دانشجویان آن زمان از اساتید اروپایی از جمله اساتیدی از کشور اتریش دعوت به همکاری نمود.
وقتی این متخصصان از اتریش به طرف ایران حرکت کردند تا زمانی که برسند اوضاع و احوال سیاسی ایران دگرگون شد و امیر کبیر به قتل رسید. زمانی که هیات اتریشی به ایران وارد شد با بی مهری مواجه شدند. نتیجه رفتار مسوولان وقت ایران با آن هیات اتریشی باعث شد که آنها در قبال دریافت غرامت حاضر به بازگشت شدند که دولت ایران از روی ناچاری بر اساس برنامه امیر کبیر همکاری خود را با آنها آغاز می کند.
به همراه هیات اتریشی فردی به نام دکتر پولاک حضور داشته،که در زمینه پزشکی و کالبد شکافی صاحب نظر بوده ولی چون در ایران آن زمان نسبت به پزشکی مدرن شناختی وجود نداشته وی بلاتکلیف ماند. چون او نیز به همراه هیات اتریشی بوده بالاجبار مجبور به ماندن می شود. زمان حضور وی در ایران در یکی از روزهای زمستان یک فرد خارجی مهمان یک ایرانی می شود و فردای آن روز آن خارجی زنده از رختخواب بیرون نمی آید مرگ آن تبعه خارجی موجب حواشی برای دولت ایران می شود زیرا مسوولان وزارتخانه دولت متبوع آن شخص فکر می کردند که تبعه شان به قتل رسیده است. دکتر پولاک برای تشخیص دلیل مرگ،پیشنهاد کالبد شکافی می دهد که با مخالفت رجال دینی آن زمان مواجه می گردد.
دکتر پولاک با این استدلال که من و میت هیچکدام مسلمان نیستیم و کالبد شکافی نیز در سفارت اتریش که خاک اتریش تلقی می گردد انجام می پذیرد موافقت علما را برای اقدام خود جلب می نماید،دکتر پولاک بعد از کالبد شکافی اعلام می دارد که مرگ این شخص بر اثر گاز گرفتگی زغال روی داده و هیچ قتلی در کار نبوده، با اعلام این نظر کارشناسی دولت وقت ایران از مخمصه رهایی پیدا می کند که با این اتفاق مسوولان دولت به این دانش علاقمند شده و مقدمات آموزش آن را در فراهم می سازند و پزشکی قانونی مورد توجه قرار می گیرد.
شکل گیری سازمان پزشکی قانونی
در روند شکل گیری و به کار گیری این تخصص برای شناسایی دلیل مرگ افرادی که بیم جنایت آنها می رفته، در ابتدای کار در کاخ دادگستری یک دفتر به پزشکی قانونی داده می شود،تا سال 1372 که به مجلس لایحه ای داده می شود و پزشکی قانونی به عنوان یک سازمان تخصصی زیر نظر قوه قضاییه شروع به کار می کند. با شکل گیری سازمان تخصصی پزشکی قانونی از سال 1372 تا کنون، مسوولان این سازمان از ابتدا تا کنون با تلاشی که داشته اند سازمان پزشکی قانونی ایران به یکی از به روز ترین سازمان های موجود کشور تبدیل شده و در حال ارائه خدمت به مردم می باشد.
پزشکی قانونی در البرز
با شکل گیری استان البرز، پزشکی قانونی فعالیت خود را به عنوان اداره کل آغاز می کند و برای تسهیل و دسترسی مردم به خدمات این اداره کل و برای جلوگیری از اطاله دادرسی مراکز متعددی در کرج، هشتگرد، نظرآباد، ماهدشت و فردیس فعال می شود و همچنین سالن تشریح اداره کل نیز در بهشت سکینه در حال فعالیت است و افرادی که بیم جنایت در مرگ آنها می رود در سالن تشریح کالبد شکافی می شوند و کارشناسان و پزشکان ما نظر قانونی خود را ارائه می دهند. البته بنا داریم در آینده یک مرکز مجهز در کنار بیمارستان البرز راه اندازی نماییم تا بتوانیم خدمات بهتری به مردم ارائه دهیم.
پزشکی قانونی تخصصی است به مانند سایر تخصص ها
پزشک قانونی یک رشته تخصصی است مانند تخصص قلب،ارولوژی،چشم، ارتوپدی و ... وقتی پزشکان دوره عمومی را گذراندند و به عنوان پزشک عمومی فارغ التحصیل می شوند بنا بر علاقه ای که دارند رشته پزشکی قانونی را انتخاب می کنند و بعد از گذراندن سه سال تحصیل در این رشته به عنوان متخصص در رشته سم شناسی و تروما و ... فارغ التحصیل می شوند و به عنوان کارشناس سازمان پزشکی قانونی فعالیت خود را آغاز می کنند.
متخصصان بدنه اصلی پزشکی قانونی را تشکیل می دهند
70 درصد از پرسنل سازمان پزشکی قانونی متخصص در این رشته هستند. به عبادتی اکثر پزشکان ما یا دوره پزشکی قانونی را گذرانده اند یا تخصص پزشکی قانونی دارند که صلاحیت فعالیت و ارائه نظر کارشناسی پیدا کرده اند.
شرایط سخت پزشکان قانونی
قطعا پزشکانی که در این تخصص فعالیت می کنند شرایط سخت و دشواری را می گذرانند علاوه بر این، مسوولیت پزشکان به عنوان کارشناسان پزشکی قانونی در ارائه نظر کارشناسی مبنی بر ضایع نشدن حق مردم بسیار زیاد است چون با حق و حقوق مردم سر و کار دارد از این رو از نظر کاری شرایط خیلی حساسی دارند بنابراین کارشناسان ما باید با ریزبینی و نکته سنجی نظرات کارشناسی خود را اعلام نمایند.
پزشکی قانونی و استان پرتراکم البرز
استان البرز و شهرهای این استان، از پر تراکم ترین استان ها و شهرهای کشور می باشد و طبیعی است که شعبه های ما در شهرهای مختلف استان از شلوغ ترین ادارات می باشد. در حال حاضر اداره کل پزشکی قانونی استان البرز با 75 نفر پزشک و کادر در حال ارائه خدمت می باشد که از این تعداد 20 نفر پزشک و 55 نفر به عنوان کادر اداری در حال فعالیت می باشند و حداقل نفراتی که در اداره کل و ادارات تابعه باید داشته باشیم 120 نفر است و ما باید این تعداد در حال ارائه خدمت هستیم با این حال، با کاستی هایی که وجود دارد در کیفیت نظر کارشناسی پزشکان قانونی هیچ تاثیری نمی گذارد.
ساختار پزشکی قانونی
ساختار پزشکی قانونی، ساختار جالبی است. ما مدرک خود را از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی می گیریم، برای قوه قضاییه کار می کنیم. در استان، بودجه خود را از استانداری دریافت می کنیم ولی برای دادگستری کار و خدمات ارائه می دهیم، با توجه به ویژگی پزشکی قانونی که تعطیل بردار نیست و حساسیت هایی که دارد این سازمان باید بیش از پیش مورد توجه مسوولان قرار گیرد در این راستا سعی نمودیم جنس کار خود را به مسوولان معرفی کنیم هر چند مسوولان قضایی با کار ما آشنایی دارند سعی نمودیم مسوولان سازمان مدیریت و استاندار را نیز از نزدیک در حد توان در جریان روند پزشکی قانونی و کار های خود قرار دهیم.
مدیر کلی که کارشناس است
خودم نیز در زمینه پزشکی قانونی اطلاعات کافی دارم و کارشناس هستم و دوره ها پزشکی قانونی را گذرانده ام و به عبارتی تمام مدیران کل و کارشناسان پزشکی قانونی، دوره های مختلف پزشکی قانونی را گذرانده اند جنس کار به گونه ای است که مدیر کل و یا کارشناسی که در پزشکی قانونی مشغول کار می باشد باید با جزئیات و روند کار آشنایی داشته باشد نمی توان متخصصی غیر از متخصص پزشکی قانونی را در این حوزه به کار گماشت.
سخن پایانی:
پزشکی قانونی از رشته های سخت پزشکی است به عبارتی در این وادی سختی خیلی زیاد بوده و هست در این مسیر علی رغم فقدان وسایل سخت افزاری ویژگی کار را نیز اضافه نمایید فکر می کنم زمانی حلاوت کار احساس می شود که با حداقل امکانات بهترین نتیجه اخذ گردد، با اقدامات و برنامه ریزی هایی که انجام شده استان از نظر وجود زیرساخت ها تا 20 سال آینده جای نگرانی ندارد. از نظر کاری نیز باید بگویم آمار کالبد شکافی در استان خیلی پایین است مثلا در روز ممکن است 10 جسد به ما ارجاع شود که از این تعداد ممکن است حداکثر 2 جسد کالبد شکافی شود، به طور کلی، جسد هایی که مرگ مشکوک داشته باشد و یا بیم جنایت می رود مورد کالبد شکافی قرار می گیرند.
