شمشاد از گونه‌های منحصربه ‌فرد جنگل‌های هیرکانی است و عمری به قدر عمر این جنگل‌های تاریخی دارد، شمشادهای خزری گونه‌ای نادر است که رویشگاه آن منحصر به جنگل‌های شمال کشور است و در دنیا با نام شمشادهای هیرکانی شناخته می‌شود این گونه منحصر‌به‌ فرد وسعتی 72هزار هکتاری را به‌خود اختصاص داده است و طبق قانون حفظ و حمایت از ذخایر جنگلی مصوب سال 1371 این گونه جزء گونه‌های انحصاری کشور و ممنوع‌القطع شده است.
کد خبر: ۷۵۷۰۰۶
تاریخ انتشار: ۰۴ تير ۱۳۹۸ - ۱۰:۰۵ 25 June 2019
اين‌ گونه نادر و منحصر به فرد از سال‌90 با دو مشکل و مهمان ناخوانده مواجه شد؛ بیماری بلایت که نوعی قارچ است، شمشادها را درگیر کرد و بخش زیادی از آن ها را خشکاند و در سال‌95 نیز آفت شب‌ پره در میان شمشادهای باقیمانده طغیان کرد و بخش زیادی از شمشادهای خزری را از بین برد طبق برآورد انجام‌ شده در سال‌95 بیش از 40هزار هکتار از وسعت شمشادهای خزری خشک شدند و از بین رفتند. بیماری بلایت یا سوختگی شمشاد در ایران نخستین ‌بار در ‌سال ۱۳۸۹ در جنگل‌های آستارا و تالش دیده شد و در جنگل‌های هیرکانی از غرب به شرق گسترش یافت و در‌ سال ٩١ به جنگل‌های نوشهر رسید و این کاری بود که با شمشادها می‌کرد؛ سوختگی، ریزش برگ‌ها و خزان یکنواخت نهال‌ها، درختچه‌ها و درختان. شب‌ پره شمشاد كه آفتی وارداتی است خردادماه ‌سال ١٣٩٥ به‌ عنوان یک آفت جدید برای نخستین‌ بار در ایران در توده‌های شمشاد شهرستان چالوس مشاهده شد. لارو این آفت از طریق تغذیه از برگ، پوست و سرشاخه‌های شمشاد در طول چهار نسل در هر‌سال باعث خزان و سرخشکیدگی و در برخی موارد موجب مرگ کامل درختان جوان شمشاد می‌شود اين آفت پس از گذشت سه سال تمام از این ماجرا تمام جنگل‌های هیرکانی شمال کشور و به ویژه مازندران را در کام خود بلعیده است. فريد كاظم نژاد عضو هيئت علمی حوزه جنگل دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس با اشاره به وضعيت ناگوار شمشادها در شمال كشور و مازندران، اظهار كرد: چند سال قبل شمشادها دچار بيماری به نام بلايت شدند كه اين بيماری ناشی از يک نوع قارچ بود كه به بخشی از شمشادها صدمه وارد كرد و در مرحله دوم يعنی از سه سال قبل نيز آفت به آن ها حمله كرد و بخش ديگری را از بين برد. وی با بيان اينكه آفت شب پره يک آفت وارداتی است كه می تواند توسط يک توريست و يا هر عامل دیگر اتفاق افتاده باشد، تصریح کرد: در ابتدا كانون اين آفت از هتل هايت چالوس آغاز شد و سپس به ساير نقاط سرايت كرد. انتقال قلمه شمشادهای زادآوری شده به نهالستان شهر عضو هيئت علمی حوزه جنگل دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس با اشاره به اينكه اين آفت در برخی نقاط كمتر فعاليت كرده است، گفت: به همين دليل آثاری از زادآوری مجدد شمشادها بخصوص در ارتفاعات بالای رويان، آب پری و سی سنگان تا حدی ديده شد و كارشناسان اين حوزه برای زادآوری مجدد به عنوان ذخيره بانک ژنتيک به نهالستان شهر پشت نوشهر انتقال دادند و از آن حفاظت می كنند. كاظم نژاد نگهداری اين قلمه ها را به صورت شيميايی، بيولوژيک و محلول پاشی عنوان كرد و افزود: اين روش برای جلوگيری از حمله آفت شب پره به آن است. وی فصل مناسب برای انتقال پايه ها را درپاييز دانست و ادامه داد: در حال حاضر به دليل زنده بودن گياه امكان انتقال پايه ها وجود ندارد و بايد اينكار از پاييز به بعد كه فعاليت بيولوژزيكی و فيزيولوژيكی گياه كمتر بوده انجام شود. عضو هيئت علمی حوزه جنگل دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس با بيان اينكه لارو اين حشره شب پره در حال حاضر فعال است، تصريح كرد: نمونه ها و تله های نوری كه گذاشته شد نشان می دهد كه لارو همچنان فعال است اما خوشبختانه اين آفت به گونه ای است كه مونوفاژ است يعنی تنها به گونه شمشاد حمله می كند. آغاز حضور گونه های نورپسند در نقاط آفت زده كاظم نژاد وجود آفت را در حال حاضر در شمشادها محرز دانست و خاطرنشان کرد: در عرصه هايی كه شمشاد وجو دارد توده ها به سمت مرحله تواری می روند يعنی گونه های نور پسند به حضور در اين عرصه ها شروع كرده اند زيرا نور زياد شده است و گونه هايی چون افرا كه گونه های پيشگامی هستند كم كم در اين عرصه ها حضور می يابند بنابراين آينده خوبی برای شمشاد ديده نمی شود. وی حفظ نهال را در بانک ذخيره با در نظر گرفتن يک سری شرايط مناسب دانست و گفت: اينكه اين گونه در بانک ذخيره حفظ شود كار بدی نيست اما اينكه انتقال مجدد شمشاد در آينده در طبيعت باعث طغيان آفت خواهد شد يا خير را نمی توان به راحتی پيش بينی و قضاوت كرد. عضو هيئت علمی حوزه جنگل دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس یادآور شد: به نظر می رسد اگر اين نهال ها به صورت بانک ژن نگهداری شود و مدت چند سال به آن زمان داده و محلول پاشی هم صورت گيرد شايد اين شب پره كه غذای ديگری ندارد از مرحله آفت خارج شود و از بين برود. ۱۰۰ درصد شمشاد عرصه غرب مازندران از بين رفته است كاظم نژاد با اشاهر به اينكه شمشاد تمام عرصه های غرب مازندران به صورت صد درصد و مابقی مناطق از 95 تا 98 درصد از بين رفته است، گفت: اكثر شمشادها خشک شده اند و متاسفانه اين آفت هم به برگ درخت و هم به پوست درخت حمله می كند و زمانی که پوست درخت را خورد آن درخت عملا از فعاليت باز می ماند. وی در پاسخ به اين پرسش كه محلول پاشی برای از بين بردن آفت شب پره تاثير گذار است يا خير، بیان کرد: محلول پاشی جلوی فعاليت حشره را می گيرد و باعث می شود حشره عقيم شود تا نتواند نسل خود را زياد كند. عضو هيئت علمی حوزه جنگل دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس ادامه داد: نموداری در آفات وجود دارد اين است كه تا وقتی غذا و اقليم برای آفات مهيا باشد شروع به زياد شدن می كنند و اين اتفاق برای شب پره افتاده است، اقليم مناسبی برايش مهيا شد غذای بسيار زيادی در اختيارش بود و شروع به خوردن و توليد مثل زياد كرد و تبديل به آفت شد و بعد از اتمام غذا نيز ممكن است تا اين اندازه در طبيعت وجود نداشته باشد. پایش مناطق جنگلی در رویشگاه شمشاد در حال انجام است حسين لزربنی کارشناس گیاه پزشکی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری نوشهر نيز درباره اقدامات صورت گرفته در مبارزه با آفت شب پره شمشاد، اظهار کرد: سازمان جنگل ها برنامه مدونی را برای منابع طبيعی تهيه كرده است كه طبق همان برنامه پيش می رود. وی با اشاره به پايش روزانه اين آفت، گفت: پايش مناطق جنگلی نيز در رويشگاه های شمشاد در حال انجام است و هرجا شمشاد جوانه زده و سبز شد، محلول پاشی انجام می شود. کارشناس گیاه پزشکی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری نوشهر با بيان اينكه در حال حاضر در دو منطقه پارك جنگلی سی سنگان و منطقه گلندرود در ارتفاعات رويان حوزه اداره كل منابع طبيعی دو مرحله محلول پاشی انجام شد، افزود: تا آخر مهرماه اين عمليات در دو ايستگاه منطقه تكرار خواهد شد. لزربنی قلمه گيری و نگهداری شمشادهای سالم در نهالستان شهر پشت نوشهر را از ديگر اقدامات عنوان كرد و تصریح کرد: يک سری نهال های يک ساله و دوساله شمشاد كه در كف بستر جنگل جوانه زده بودند نيز از كف جنگل جمع آوری شدند و در نهالستان در داخل گلدان نگهداری می شوند تا اين گونه حفظ شود و پس از اينكه شرايط محيط مهيا شد به جنگل انتقال داده می شود. وی با بيان اينكه بالغ بر 95 درصد شمشادهای سی سنگان بر اثر آفت شب پره خشك شده است، خاطرنشان کرد: متاسفانه اين درختان در حال حاضر خشک شدند. کارشناس گیاه پزشکی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری نوشهر با اشاره به اينكه برای مبارزه با اين آفت در مناطق مختلف نيازمند فرمول و دستورالعمل جداگانه است، افزود: به طور مثال پارک جنگلی سی سنگان نيازمند يک دستورالعمل و ليره سر تنكابن يک دستورالعمل ديگر نياز دارد. سه هزار هكتار از شمشادهای غرب مازندران درگير آفت شب پره لزربنی با بيان اينكه درصد خسارت به شمشادهای حوزه شمال كشور و بخصوص غرب مازندران بالا بوده است، گفت: حوزه اداره كل منابع طبيعی غرب مازندران دارای ۸ هزار و 500 هكتار شمشاد بود كه ۵ هزار هكتار بر اثر بلايت شمشاد از بين رفت و از حدود۳ هزار و 500 هكتار باقیمانده نيز ۳ هزار هكتار درگير آفت شب پره شد. وی ادامه داد: از آنجايی كه آفت شب پره يک آفت وارداتی بوده است بنابراين دشمن طبيعی برای آن وجود ندارد كه آن را از بين ببرد، به طور مثال آفتی چون تخم انگشتری دشمنان طبيعی چون پرنده ها، زنبورها و مگس ها دارد كه از بين می رود. ایسنا
اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار