حلوای پسین و ملح اول

در روز ولادت رسول اکرم (ص) هستیم. انسان والایی که خالقش به جان وی قسم می خورد و «لعمرک» می گوید:

ای لعمرک حق تو را مر عُمر خواند * پس خلیفه کرد و بر کرسی نشاند

مثنوي معنوي ؛دفتر پنجم

نه فقط به جان حضرت (ص) بلکه به محلّی که در آن مقیم و مستقر هست نیز سوگند می خورد و می فرماید: « لَا أُقْسِمُ بِهَٰذَا الْبَلَدِ . وَأَنتَ حِلٌّ بِهَٰذَا الْبَلَدِ » ؛(بلد؛1_2) این مکان به یُمن تشریف حضور تواز مکانت و منزلتی برخوردار شده است که ارزش قسَم خوردن دارد.

ای خاک تو توتیای بینش* روشن به تو چشم آفرینش

نظامي ؛ليلي و مجنون

از جرعه تو خاک زمین در و لعل یافت* بیچاره ما که پیش تو از خاک کمتریم

ديوان حافظ ؛غزل:372

جانی که بلا گردان امّت می باشد: « وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ ...» ؛(و [لى‏] تا تو در ميان آنان هستى، خدا بر آن نيست كه ايشان را عذاب كند)؛(انفال ؛33)هنگامی که پیغمبر اکرم در گذشت، امیر المؤمنان فرمود:« کانا فی الأرض امانان»، دوتا وسیله امنیت در روز زمین بود ، «رفع احدهما و بقی الآخر» مراد از:«رفع احدهما» پیغمبر اکرم است «و بقی الآخر» که آن به تصريح قرآن استغفار باشد:«وَمَا كَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يسْتَغْفِرُونَ»

پيامبري كه " رَحْمَةً لِلعالَمينَ"بود« وَما اَرْسَلْناكَ اِلّا رَحْمَةً لِلعالَمينَ»؛(انبیاء ؛107)

ای رستخیز ناگهان وی رحمت بی‌منتها * ای آتشی افروخته در بیشه اندیشه‌ها

امروز خندان آمدی مفتاح زندان آمدی * بر مستمندان آمدی چون بخشش و فضل خدا

ديوان شمس ؛غزل:1

«ابن عباس» گوید: پیامبر گرامى صلى الله علیه وآله به راستى براى مردم شایسته کردار و با ایمان و نیز مردم بداندیش و کفرگرا رحمت است، چرا که وجود گرانمایه او براى مردم با ایمان به خاطر هدایت به سوى حق و عدالت با گفتار و عملکرد شایسته و ارائه الگوى نیکو در دنیا و شفاعت در آخرت رحمت است، و براى مردم کفرگرا و حق ستیز در این جهان مایه رحمت است از نابودى و عذاب و مسخ شدگى و انواع بلاها و گرفتارى ها.

پيامبرآوری كه توسط انبياي گذشته بعثت و رسالتش خبر داده شده بود :«...وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ يَأْتِي مِن بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ...»؛( ...و به پيامبری که بعد ازمن می آيد و نامش احمد است ، بشارتتان می دهم...)؛(صف؛6)

بود در انجیل نام مصطفی* آن سر پیغامبران بحر صفا

بود ذکر حلیه‌ها و شکل او * بود ذکر غزو و صوم و اکل او

مثنوي معنوي ؛دفتر اول

پيام آوري كه خاتم انبيا و رسل بود «...وَلَكِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ...»؛(... و ليكن فرستاده خدا و خاتم- سرآمد و پايان‏بخش- پيامبران است...)؛(احزاب ؛40)

ای ختم پیمبران مرسل * حلوای پسین و ملح اول

نظامي ؛ليلي و مجنون

انسان والائی که به علو کمال و کمال علو نائل آمده بود:

بلغ العلی بکماله * کشف الدجی بجماله

سعدی

الگوی کامل و اسوه حسنه که در مصحف شریف اخلاقش با عظمت توصیف گردیده :«وَ اِنَّكَ لَعَلي خُلُقٍ عَظيمٍ»؛(قلم؛4)

حلواي پسين بود و ملح اول و "اول المسلمين" آنگونه كه در قرآن مي فرمايد:«لَا شَرِيكَ لَهُ ۖ وَبِذَٰلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ »؛(همتايى براى او نيست; و به همين مامور شده ‏ام; و من نخستين مسلمانم!) ؛(انعام ؛163 ) كه مراد از اولين؛اوليت رتبي در كنار تاخر ترتيبي مي باشد.

ختمهایی که انبیا بگذاشتند * آن بدین احمدی برداشتند

قفلهای ناگشاده مانده بود * از کف انا فتحنا برگشود

او شفیع است این جهان و آن جهان * این جهان زی دین و آنجا زی جنان

مثنوي معنوي ؛دفتر ششم

در ترتیب ؛آخرین پیام آور الهی و در رتبه و منزلت؛ برترین رسولان و «شمع جمع آفرینش» و «اول المسلمین» بود.

در این ره انبیا چون ساربانند * دلیل و رهنمای کاروانند

وز ایشان سید ما گشته سالار * هم او اول هم او آخر در این کار

احد در میم احمد گشت ظاهر * در این دور اول آمد عین آخر

ز احمد تا احد یک میم فرق است * جهانی اندر آن یک میم غرق است

شيخ محمد شبستري ؛گلشن راز

برای شناخت پیامبر (ص) قابل اعتمادترین منبع قرآن و سخن مستند معصومین علیهم السلام می باشد. در قرآن پیامبر (ص) به عنوان « سِراج مُنِير» و چراغ عالمتاب و پرفروغ معرفی شده است:«وَ داعِیاً إِلَى اللّهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنِیراً»؛(احزاب ؛46)

بر او ختم آمده پایان این راه * در او منزل شده «ادعوا الی الله»

شيخ محمد شبستري ؛گلشن راز

استضائه و کسب نورانیت از وجود مبارک رسول گرامی (ص) از رهاوردهای مبارک تعامل با آن جان گرامی محسوب می شود.

شمعی که نه از تو نور گیرد * از باد بروت خود بمیرد

نظامي ؛ليلي و مجنون

قرآن در ارتباط با رسول اکرم (ص) و خطاب به حضرت (ص)می فرماید: «وَإِن تَدْعُوهُمْ إِلَى الْهُدَى لاَ يَسْمَعُواْ وَتَرَاهُمْ يَنظُرُونَ إِلَيْكَ وَهُمْ لاَ يُبْصِرُونَ»( ...به تو نگاه می کنند ولی تو را نمی بینند.)؛ (اعراف؛198) آیه ای راهبردی و کاربستی در ارتباط با رسول اکرم (ص) می باشد نگاه کردن یک مقوله است و رؤیت و مشاهده طلبی دیگر. مثلاً گفته می شود: «نَظَرتُ إلَی القَمَرِ وَ لَمْ أرَه» آنچه مهم است «دیدن» است. قرآن در توصیف حضرت ابراهیم (ص) می فرماید: «وَكَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ » ؛(و اين گونه، ملكوت آسمانها و زمين را به ابراهيم نمايانديم تا از جمله يقين‏ كنندگان باشد) ؛(انعام ؛75)به ابراهیم (ع) ارائه کردیم و رؤیت کرد، شما هم از قابليت لازم برخوردار گرديد تا ببينيد.

چشم آلوده نظر از رخ جانان دور است* بر رخ او نظر از آینه پاک انداز

غسل در اشک زدم کاهل طریقت گویند * پاک شو اول و پس دیده بر آن پاک انداز

ديوان حافظ؛غزل:264

اویس قرنی پیامبر (ص) را زیارت نکرد ولی به چشم دل، حضرت (ص) را مشاهده و استفاده لازم را نمود.

آن حضرت (ص) در قرآن به عنوان عبد و بنده مطلق معرفی و توصیف شده است. سایرين بندۀ جلوه ای از جلوات خداوند می باشند ؛ یکی عبدالکریم است یکی عبدالرزاق، یکی عبدالغفار و ... ولی پیامبر (ص) عبدالله است و بنده مطلق خداوند. در قرآن هر جا به بندگی پیامبر اشاره شده است با ذکر نام و قرینه ذکر شده مثلاً می فرماید: «وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوُدَ ذَا اْلأَيْدِ... »؛(سوره ص؛آيه 17) یا می فرماید: «﴿وَ اذْكُرْ عَبْدَنا أَيُّوبَ إِذْ نادی رَبَّهُ أَنّي مَسَّنِيَ الشَّيْطانُ بِنُصْبٍ وَ عَذابٍ »؛(سوره ص ؛آيه 41) و یا می فرماید:«وَاذْكُرْ عِبَادَنَا إبْرَاهِيمَ وَإِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ أُوْلِي الْأَيْدِي وَالْأَبْصَارِ »؛(سوره ص ؛آيه 45) ولی در مورد پیامبر اکرم (ص) هر جا به بندگی آن حضرت (ص) اشاره شده بدون ذکر نام می باشد مثلاً می فرماید: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَنزَلَ عَلَى عَبْدِهِ الْكِتَابَ وَلَمْ يَجْعَل لَّهُ عِوَجَا» یا می فرماید: «تَبَارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعَالَمِينَ نَذِيرًا»؛(فرقان؛1) یا می فرماید: «سُبْحانَ الَّذي أَسْري بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَي الْمَسْجِدِ الْأَقْصَي الَّذي بارَکْنا حَوْلَهُ...» ؛(اسرا؛1)یا در سوره نجم می فرماید: « فَأَوْحَي إِلي عَبْدِهِ مَا أَوْحَي» ؛(نجم؛10)ملاحظه می شود که هیچ جا نام حضرت (ص)نیامده است زيرا كه تصريح به نام ؛توضيح واضح مي باشد و لزومي براي آن نيست.

در قرآن وقتی به معراج حضرت موسی (ع) اشاره می شود می فرماید: «وَلَمَّا جَاء مُوسَى لِمِيقَاتِنَا وَكَلَّمَهُ رَبُّهُ...»؛(چون موسی به ميعادگاه ما آمد و پروردگارش با او سخن گفت ...)؛(اعراف؛143)

ولی در مورد پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «سُبْحانَ الَّذي أَسْري بِعَبْدِهِ» موسی (ع) رفت ولی پیامبر گرامی را بردند «گر می برندت واصلی»

احمد ار بگشاید آن پر جلیل * تا ابد بیهوش ماند جبرئیل

چون گذشت احمد ز سدره و مرصدش * وز مقام جبرئیل و از حدش

گفت او را هین بپر اندر پیم * گفت رو رو من حریف تو نیم

باز گفت او را بیا ای پرده‌سوز * من باوج خود نرفتستم هنوز

گفت بیرون زین حد ای خوش‌فر من * گر زنم پری بسوزد پر من

حیرت اندر حیرت آمد این قصص * بیهشی خاصگان اندر اخص

مثنوي معنوي ؛دفتر چهارم

حضرت موسی از خدا شرح صدر می خواهد و عرض می­کند « قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي»؛(طه؛25) ولی به پیامبر خاتم(ص) بدون اینکه بخواهد عطا می شود: «أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ»؛ (آيا براى تو سينه ات را نگشاده ايم ؟)؛(انشراح ؛1) و: "دولت آن است که بی خون دل آید به کنار"

حضرت موسی (ع) «شنید» ولی رسول خاتم «دید»: « لَقَدْ رَأَى مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَى»؛(به راستى كه [برخى] از آيات بزرگ پروردگار خود را ديد)؛ (۱۸).(نجم؛18 )از فضیلت های ارزشمند پیامبر (ص) دیده وری آن حضرت (ص)است . مولانا گوید:

سر کشد گوش محمد در سخن * کش بگوید در نبی حق هو اذن

سر به سر گوشست و چشم است این نبی * تازه زو ما مرضعست او ما صبی

مثنوي معنوي ؛دفتر سوم

الحمد لله رب العالمين