«یوکا بوکیلهتو» چهارشنبهشب در نشست بررسی آثار و مزایای ثبت شهر یزد در فهرست میراث جهانی سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) افزود: در ایران هم میتوان در این ارتباط به کرمان، اصفهان، و شیراز اشاره کرد که این شهرها به دلیل ثبت نشدن و نبود نظارت آسیب جدی به آثارشان وارد شده است.
وی با بیان اینکه تلاش شد، مجموعه بناهای فرهنگی و طبیعی در فهرست آثار جهانی ثبت شود، اظهار داشت: آثار قابل ثبت میتواند مستقل، به صورت مجموعه ،بافت و یا شهر باشد.
این معمار و طراح شهری فنلاند تصریح کرد: نخستین آثار ثبت جهانی بیشتر بناهای تاریخی بهصورت جداگانه و تک بنا بود، اما یزد نخستین شهر تاریخی ایران است که بخشی از بافت کهن آن در فهرست جهانی به ثبت رسید.
بوکیلهتو به مزایای عمومی ثبت جهانی شهر یزد اشاره کرد و گفت: نخستین مرحله منفعت آن کلی و فراگیر است که لزوم مشارکت همه برای حفظ یک اثر جهانی را میطلبد.
مشاور مرکز ایکروم در ادامه توضیح داد: همچنین ترکیب فرهنگ و ثبت جهانی یک اثر تاریخی موجب به وجود آمدن شرایط اقتصادی متفاوت خاصی در آن مجموعه میشود.
وی تصریح کرد: هماکنون فعالیتهای اقتصادی و بازرگانی خوبی در بافت تاریخی یزد شاهد هستیم اما باید فعالیتها متناسب با بافت تاریخی و در چارچوب شرایط آن برنامهریزی شود.
بوکیلهتو افزود: ثبت یزد در فهرست میراث جهانی بهموقع انجام شد، هنوز این شهر را داریم و واقعیت هم این است که شهر دست نخورده است، و در بافت تاریخی آن هنوز برجها دیده نمیشود که دیدگان ما را آزار دهد و گنبدها و ساختار سنتی شهر پس از قرنها همچنان پایدار است.
این معمار و طراح شهری فنلاند خاطرنشان کرد: شهر یزد به گونه منطقی حفظ شده و به بافت تاریخی آن آسیبی وارد نشده است و اگر کمی دیرتر اقدام کرده بودیم شاید بافت تاریخی آن از بین میرفت و آنچه امروز مشاهده میکنیم شاید وجود نداشت.
مشاور مرکز ایکروم ادامه داد: در حقیقت پیوستن یزد به میراث جهانی نقطه شروع تازهای برای توسعه این شهر تاریخی است و آثار مثبت آن فقط محدود به بافت تاریخی نمیشود بلکه تمام شهر و حتی شهرهای اطراف آن را در برمیگیرد و همه میتواند از مزایای آن بهرهمند شوند.
وی به تاریخچه یونسکو اشاره کرد و یادآور شد: وظیفه اصلی این سازمان مراقبت از فرهنگ و تمدن بشری است.
بوکیلهتو تصریح کرد: ذیل کنوانسیون میراث جهانی، کمیته میراث جهانی متشکل از نمایندگانی کشورها تشکیل شد که در حال حاضر 194 کشور عضو آن هستند که ثبت یک هزار اثر در کنوانسیون جهانی محصول کمیته یادشده است.
وی اظهار داشت: حضورش در یزد باعث افتخار است و سال 2003 میلادی به یزد سفرکرده بود.
**بینظیر بودن میراث فرهنگی ایران در جهان
همچنین نماینده سابق ایران در میراث جهانی در این نشست با اشاره به اینکه ثبت جهانی آثار به دهه 50 مربوط است، گفت: بعد از پیروزی انقلاب سه اثر شامل چغازنبیل، میدان نقشجهان اصفهان و تخت جمشید به ثبت جهانی رسید اما بعد از ثبت این آثار مدتها ایران در این امر فعال نبود.
رسول وطندوست افزود: ایران بعد از گذشت 2 دهه در زمینهٔ ثبت آثار جهانی فعالیتهای خود را آغاز کرد اما محدودیتهایی در فرایند ثبت آثار به وجود آمد و کار نسبت به گذشته مشکلتر شد.
به گفته وی در دهههای قبل امکان ثبت جهانی چندین اثر وجود داشت اما در حاضر هر کشوری سالانه میتواند 2 مورد به ثبت برساند.
وی تصریح کرد: هماکنون فعالیتهای گستردهای در زمینهٔ ثبت آثار جهانی در ایران انجام میشود و یزد هم با تلاش های فراوان به ثبت رسید.
بنیانگذار مرکز تحقیقات حفاظت و مرمت آثار تاریخی - فرهنگی در ادامه به ثبت جهانی یزد در 18 تیرماه 1396، اشاره کرد و گفت: ثبت یک اثر جهانی عامل مؤثری در چرخه اقتصادی است و اگر از ثبت آن بهدرستی استفاده شود موجب تولید ، توسعه و در غیر این صورت چرخه متوقف میشود.
وطندوست با اشاره به ذخایر ایران افزود: در سرزمینی زندگی میکنیم از منابع مختلفی چون نفت و گاز و معادن مختلف بهرهمند هست آنچه مسلم است این ذخایر روزی تمام خواهد شد، اما میراث فرهنگی جزو منابعی است که هیچگاه تمامشدنی نیست بلکه هرچه میگذرد ارزشافزوده پیدا میکند.
وی از بیتوجهی به میراث فرهنگی طی سالهای گذشته انتقاد کرد و اظهار داشت: نمونه میراث فرهنگی ایران بهعنوآنیک سرمایه اجتماعی در جهان بینظیر است باید از آن درست بهرهبرداری کرد که در چرخه توسعه کشور نقش مهمی دارد.
** ثبت اثر جهانی مقصد گردشگران
این کارشناس فرهنگی با بیان اینکه وقتی اثری به ثبت میرسد و به مقصدی برای گردشگران تبدیل میشود، تأکید کرد: هماکنون حضور گردشگران داخلی و خارجی مؤید این مطلب هست که در یزد قابللمس است.
وطندوست اظهار داشت: باید با برنامهریزی بلند به این نقطه برسیم که یزد بیشترین تعداد گردشگران را جذب کند، باید زیرساختهای صنعت گردشگری جهان در آن مهیا شده باشد.
** ثبت یک اثر آغاز راه ، نه پایان
وطندوست با بیان اینکه ثبت یک اثر تاریخی آغاز راه، نه پایان آن است افزود: ثبت جهانی یزد اگر زودتر انجام میشد بهتر بود، این شهر جواهر است زیرا مهمترین شهر دنیا از لحاظ معماری و سرآمد تمام شهرهای جهان است .
وی اضافه کرد: باید از هماکنون برای شهر تاریخی یزد برنامهریزی درازمدت ، منظم و راهبردی تدوین کنیم و ثبت فقط امر حفاظت نیست بلکه مهمترین موضوع آن معرفی آن به دنیاست .
نماینده سابق ایران در میراث جهانی تصریح کرد: باید نسبت به معرفی ارزشهای یزد در عرصه های منطقهای، قارهای، جهانی و ملی بیش از این باید اقدام کنیم.
بخشی از محدوده بافت کهن یزد 18 تیر سال 96 در فهرست آثار سازمان یونسکو ثبت شد و در این سال برای مردم یزد اتفاقی جهانی رقم خورد و خلاقیت در معماری، طراحی شهری و فنّاوری و تعامل زمین با طبیعت در یزد، این شهر را به سمت جهانیشدن سوق داد تا ایران بیست و دومین اثر جهانی خود را ثبت کند.
یزد نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان است و در کنار فارس و اصفهان بهعنوان مثلث طلایی گردشگری ایران، مقصد اول گردشگران خارجی و اروپایی است.
استآنیکمیلیون و 138 هزار نفر جمعیت دارد که تاکنون از 6هزار آثار تاریخی، فرهنگی و چشماندازهای طبیعی آنیک هزار و 720 مورد آن در فهرست آثار ملی ثبت شد.
ایکروم نهادی است که باهدف حفاظت از میراث فرهنگی جهان از طریق آموزش، اطلاعرسانی، پژوهش، همکاری و برنامههای حمایتی و افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت و ظرافت میراث فرهنگی تأسیسشده است.
این مرکز در 21 اکتبر 1993 (29 مهر 1372) در هجدهمین اجلاس مجمع عمومی سازمان به ثبت رسید است.
مرکز بینالمللی مطالعه، حفاظت و مرمت اموال فرهنگی که ایکروم نامگرفته موظف است تا از طریق شیوههای بدیع، توسعهیافته و ساده به حمایت و حفاظت از میراث فرهنگی جهان بپردازد.
مقر اصلی آن از سال 1959 تاکنون در شهر رم ایتالیا واقع است و
ایران از سال 1974 سابقه عضویت در این سازمان را دارد.