کاظم اخوان پدیده عکاسی جنگ

کاظم ابتدا به عنوان یک رزمنده در ستاد جنگهای نامنظم در کنار شهید چمران حضور داشت شاید برای خیلی ها این سئوال مطرح شود چطور ممکن است یک عکاس آماتور در مدت زمان کوتاهی تبدیل به یکی از پدیده های عکاسی جنگ شود و از عکاسان حرفه ای عبور کند کاظم دست پرورده مکتب شهید چمران بود او چنان تحت تعلیمات فکری شهید چمران قرار گرفته بود که ترس برای او معنا نداشت و با ترس بیگانه بود شکوه شخصیت شهید چمران را باید در کسانی دید که او تربیت کرد که کاظم یکی از این افراد بود اولین استاد عکاسی کاظم شهید چمران بود

بین تمام هنرها، هیچ هنری خطرپذیرتر از خبرنگاری عکاسی جنگ نیست اولین کسی که استعداد شگرف اورا در هنر عکاسی کشف و تشویق و تحسین می کند شهید چمران است البته تیز هوشی وتیز بینی و پشتکار که لازمه کار عکاسی است در وی وجود داشت ما در طول تاریخ عکاسی عکاسان جنگی بسیاری داشته ا یم اما آنچه باعث تفاوت کاظم با سایر عکسان میشود به لحاظ کمی و کیفی میشود حضورش به عنوان یک رزمنده شجاع به معنای واقعی است نگاه او تنها نگاه يك عكاس نيست و به عنوان يك رزمنده ازمنظري متعالي مشاهده گر وقايع بود و همين نگاه عکسهای او را متفاوت کرده شهامت ،شجاعت ، جانبازي و ايثار و خودگذشتگی وي بنا بر نظر همرزمانش یک الگو بود او توانسته بود بدون اسلحه و با دوربین عکاسی اسیر بگیرد برای همین عکسهای او زنده هستند و با ما سخن می گویند وی با توجه ویژه گیهایی که داشت به آن درجه از تعالی روحی رسیده بود که نگاهش به هنر یک نگاه متعالی باشد خیلی از عکسهای بدیعی که گرفته مانند عکس شهید و عکاسان حر فه ای نیز اذعان دارند که این عکس شاهکار عکاسی جنگ است نتیجه تکنیک و شانس نبود چرا که در نبرد همواره پیشتاز بود غلاوه بر این زندگی مداوم در جبهه های نبرد حق علیه باطل او را را به آن در جه از شهود و مکاشفه رسانده بود که بتواند چنین عکسی زیبا رادر تاریخ و برای آینده گان ثبت کند این یک اغراق و مبالغه نیست این شهود و مکاشفه بخشی از واقعیت هشت سال دفاع مقدس بود که بسیاری از زوایای آن همچنان ناشناخته مانده است از توجهی در خور و شایسته بی نصیب است و درک آن برای ما سخت است بخشی از این گنجینه را کاظم به یادگار گذاشته است عکسهای او جنگی نیست عین جنگ است و متاسفانه باید بگویم قدر آن را نمی دانیم قطعا اگر کاظم در ستاد جنگهای نامنظم حضور نداشت امروز ما تصویر لحظات مختلف حضور یکی از اسطو ره های بزرگ جنگ که حضرت امام اورا سردار بزرگ اسلام نامیدند را نداشتیم و نمی توانستیم آن را جبران کنیم این هم یکی از رسالت هایی بود که کاظم برای خود قائل بود فرا تر از عشق و علاقه ای که به شهید چمران داشت 

کاظم پس از ثبت لحظات نبرد سرنوشت ساز فتح خرمشهر در سال 1361 و پس از حمله گسترده رژيم صهيونيستي به لبنان که با حمایت مزدوران داخلی لبنان صورت گرفته بود و در واقع بیروت محاصره و به نوعی اشغال شده بود در شرایط پر مخاطره علیرغم مخالفت و بر حذر داشتن دو ستانش از عزیمت به لبنان داوطلبانه عازم سفر بی بازگشتی شد که خوب می دانست چنین سفری ممکن است به شهادت و یا اسارت منجر شود و چنین نیز شد او رسالتش را به عنوان یک خبرنگار فراتر از مرزهای داخلی می دانست ظلم و ستم و جنایت در هر نقطه ای از جهان یرای انعکاس نیاز به خبرنگاری چون او دارد نبرد بین حق و باطل تا ظهور منجی بشریت امام زمان پایانی ندارد

علیرغم گذشت بیش از سی و سه سال از ربایش کاظم در لبنان سرنوشت وی همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد و حتی خبرنگاران ما نیز پیگیر روشن شدن سرنوشت او نیستند از اين طرف هم کوتاهي‌هاي بسياري مي‌شود به عنوان مثال در همین شهر مشهد وقتي در سالگرد شهيد صارمي و روز خبرنگار موضوع تقدير و بزرگداشت از خبرنگاران با حضور استاندار در خبرگزاری جمهوری اسلامی مطرح مي‌شود و یا مراسمی که اداره کل ارشاد برگزار می کند هيچ اسمي از کاظم اخوان نيست البته اینها از ارزشهای کاظم کم نمی کند او بزرگ است و نیازی به بزرگداشت ندارد نام وعنوان خیلی ها در تاریخ ثبت نمی شود اما نام او در تاریخ ثبت است

پیگیری سرنوشت کاظم در شرایط فرسایشی قرار گرفته که دلایل مختلفی دارد حتی خبرنگاران ما هم انگیزه کافی ندارند چون بخشی از جامعه خبری ما نیز گرفتار سیاست بازی و سیاست زدگی هستند و

اين نگاه سياسي باعث شده که اين پرونده به نتيجه نرسد مگر اينکه اتفاق ديگري بيفتد که خارج از روال فعلي باشد يعني خارج از دست سياست‌بازان و جريان خبري موجود باشد و این آزار دهنده است در بازار سیاست بعضی حقایق باید قربانی شوند و زیر سایه سنگین سیاست خبرنگاران توان و ماهیت واقعی خود را از دست می دهند و پیگیری سرنوشت یک خبر نگار به عنوان یک مطالبه صنفی دنبال نمی شود در حالی که ابزار آن را در اختیار دارند اما تلاش قابل قبولی از خود نشان نمی دهند من از شما می پرسم خبرنگاران در این سی و سه برای کاظم اخوان چه کرده اند البته نباید انتظار معجزه از خبرنگاران داشته باشیم اما سئوال اصلی این است آیا به انداره وسعشان تلاش کرده اند با عرض تاسف بايد گفت که ما حتی براي هم صنف خود آن هم یک خبرنگار ارزش کافي قائل نيستيم و نمي‌دانيم که چگونه بايد از خبرنگاران با ارزشمان که کارشان سخت و طاقت‌فرسا است دفاع کنیم خبرنگاران می توانند سیاسی باشند اما سیاست زده نباشد با زبانی ساده و همه فهم و بدون ابهام، ایهام و غموض با مردم سخن بگویند و مراد خود را دقیقا تعیین کنند. استفاده از زبان روشن و قابل فهم نه تنها هنر که فضیلت به شما میرود اگر خبر نگارن نتوانند سرمشق عمومی در حق جویی و حق گویی باشند، چه کسی می‌تواند از مردم به خاطر این‌که فکر می‌کنند تلا‌ش‌های فردی‌شان بی‌ثمر خواهد بود، گله کند؟

اگر قضيه با جديت خبرنگارن دنبال ورمز گشایی مي‌شد خيلي زودتر از اينها سرنوشت اين پرونده روشن شده بود حتي قبل از اينکه پدر کاظم چشم انتظار از دنيا برود مي‌توانستيم به او بگوييم که پسر او در چه وضعيت و حالی قرار دارد اما متاسفانه اينگونه نشد.خط قرمز برای خبرنگاران ما باید منافع و امنیت ملی باشد در حالی که این موضوع جنبه امنیت ملی ندارد البته در سه دهه گذشته افراد مرتبط با پرونده همواره سعی شان براین بوده که آن را امنیتی جلوه دهند تا به اهداف خودشان برسند در چنین شرایطی ما فقط یک اراده منسجم و پایدار لازم داریم مگر اینکه بخواهیم کم کاری خودمان را توجیه کنیم این پرونده در سی و سه گذشته که دو دهه آن دست کسانی خارج از دولت بوده و بعدا دست به دست شده که بعضی آز آنها به لحاظ شغلی و حرفه ای هیچ تجربه ای در این زمینه نداشته اند این پرونده باید در مسیر درست پیگیری قرار گیرد و صرفا وزارت خارجه می تواند پرونده را به نتیجه برساند اگر بخواهد اما نه به عنوان سیاست اعلامی بلکه عملی در دستور کار قرار گیرد ا ابهام در سرنوشت کاظم نشان مي‌دهد كه هنوز اختلافات ادراكي و كاركردي در فضاي ديپلماسي حمایت از شهروندان ایرانی در خارج از کشور انعكاس دارد و واقعيت این است كه پس از سی وسه سال هنوز نشانة دقيقي براي دستيابي به درک این فضا مشاهده نمي‌شود تا .به نتايج عملي مؤثري منجر شود روند یاد شده گذشته نشان می دهد که سیاست وزارت خارجه همواره براساس نشانه هایی از شفاف سازی سرنوشت کاظم نبوده است.