به گزارش تابناک قم، با توجه به اینکه شهر قم داری اقلیمی خشک و نیمه‌خشک است وجود مشکلات آبی امر طبیعی است که از دیرباز هم وجود داشته است؛ اما در چند سال اخیر با توجه به کاهش بارش آسمانی و برداشت‌های بی رویه از آب‌های زیرزمینی این مسئله به بحران تبدیل شده است.
با وجود مشکلات آبی، چند سالی است که توسعه فضای سبز قم در دستور کار قرار گرفته است و شهر قم بعد از شیراز و اصفهان در جایگاه سوم میزان سرانه فضای سبز قرار گرفته است که با وجود مشکلات آبی تبدیل به علامت سؤالی برای همه شده است.
در گزارش قبل به سراغ مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری قم رفتیم و آن‌ها نیز بیان کردند که کاشت گونه‌های کم آب بر و سازگار با اقلیم قم، آبیاری تحت فشار و استفاده از پساب از جمله اقداماتی است که برای مقابله با کم‌آبی انجام داده‌اند.
در این گزارش به سراغ مدیران شرکت آب منطقه‌ای قم می‌رویم تا از آن‌ها پیرامون مسئله کم‌آبی و توسعه فضای سبز قم سؤال بپرسیم.
در این رابطه مهندس رضا محمدی، مدیر دفتر حفاظت و بهره‌برداری از آب شرکت آب منطقه‌ای استان قم، در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: وجود فضای سبز مناسب یکی از ضروریات هر منطقه است این نیاز در شهرهای پرجمعیت به دلیل توسعه مراکز صنعتی آلاینده در حاشیه و مجاورت این شهرها بیشتر احساس می‌شود.
وی با اشاره به اینکه ایجاد و توسعه فضای سبز در شهرها وظیفه سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری است، گفت: بر اساس ماده ۲۲ قانون هوای پاک مصوب ۱۳۹۶، شهرداری شهرهای بالای ۵۰ هزار نفر حداکثر ۱۰ سال پس از ابلاغ این قانون موظف‌اند با همکاری وزارت نیرو و ادارات منابع طبیعی سرانه فضای سبز خود را حداقل به ۱۵ مترمربع برسانند اما این میزان طبق گفته مسئولین ذی‌ربط در شهر قم به ۲۰ مترمربع رسیده است و همچنان نیز درحال‌توسعه است.
وی ادامه داد: شهر و استان قم به لحاظ آب و هوایی جزء مناطق خشک و نیمه‌خشک محسوب می‌شود و اگرچه در سال‌های اخیر به علت کاهش باغات اطراف شهر و تغییر کاربری اراضی زراعی و باغی محدوده شهر به مناطق مسکونی و افزایش ریز گردها و روزهای آلوده در طول سال، توسعه فضای سبز مورد تقاضای همه مسئولین و متولیان بوده ولی همواره تأکید شده که هرگونه ایجاد یا توسعه فضای سبز بایستی با لحاظ شرایط آب و هوایی و در چارچوب قوانین و مقررات و از محل منابع موجود و پساب انجام شود.
وی در رابطه با منابع تأمین آب فضای سبز شهر قم تصریح کرد: اصلی‌ترین منبع تأمین آب فضای سبز شهری تعداد حدود ۳۰ حلقه چاه آب است که به‌صورت پراکنده در سطح و اطراف شهر حفرشده است. البته بعضاً برداشت از این چاه‌ها بیش از حد مجاز و بر خلاف مقررات و البته محل اختلاف بوده و برای تدقیق موضوع و کنترل حجم برداشت‌ها نصب کنتور هوشمند حجمی که علاوه بر قوانین بالادستی و مقررات وزارت نیرو در جلسات متعدد استانی تکلیف شده، در دستور کار شهرداری قرار گرفته است.
وی افزود: علاوه بر برداشت از چاه‌ها، میزان ۴.۵ میلیون مترمکعب نیز از محل پساب جهت کمبود نیاز آبی در سال‌های گذشته به شهرداری تخصیص داده شده است و بخش کمی از نیاز نیز از سال‌های گذشته از طریق شبکه آب شهری تأمین می‌شود که موضوع جداسازی آب فضای سبز از شبکه در دستور کار دستگاه‌های ذی‌ربط قرار گرفته و در برنامه‌های سازگاری با کم آبی بر آن تأکید شده است.
وی بیان کرد: استفاده از چاه‌های آلوده و بی‌کیفیت در چارچوب مقررات مواد ۲۷ و ۲۸ قانون توزیع عادلانه آب نیز یکی از راهکارهای تأمین کسری آب ناشی از جداسازی است که به‌طور جدی در کمیته تخصصی شورای حفاظت پیگیری شده و در حال بررسی است و با این اقدام انتظار می‌رود برداشت آب از شبکه تا حد صفر کاهش یابد.
محمدی ادامه داد: در حال حاضر سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری معتقد است که نیاز آبی فضای سبز شهر قم در حد ۲۹ میلیون مترمکعب است که همه آن تأمین نشده و فضای سبز استان به صورت کم آبیاری مدیریت می‌شود و حتی با وجود کاهش دور آبیاری و اصلاح گونه ها و تغییر روش آبیاری و الگو نیاز آبی گیاهان تأمین نمی‌شود و تنها تلاش می‌شود، فضای سبز ایجاد شده حفظ شود.
وی با اشاره به اینکه هیچ تخصیص جدیدی برای تأمین آب فضای سبز وجود ندارد، گفت: نیاز آبی فضای سبز نباید با باغات و درختان مثمر یکسان در نظر گرفته شود و همچنان که گفته شد با توجه به میزان تراکم محدود به‌خصوص در پارک‌های جنگلی می‌توان با حجم آب کمتر و مدیریت روش و زمان و مدار آبیاری، فضای سبز را در حد مطلوب نگه داشت.
مدیر دفتر حفاظت و بهره‌برداری از آب شرکت آب منطقه‌ای استان قم اظهار کرد: در کمیته استانی کارگروه مبارزه باکم آبی جلسات متعددی با سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری گذاشته شده است و اقدامات مؤثری هم در ۶ ماهه نخست سال جاری در چارچوب برنامه‌های تعیین شده در سند توسط شهرداری انجام شده است لیکن بر اساس اهداف پیش بینی شده در طرح بایستی سهم مصرف آب از منابع آب سطحی و زیرزمینی به حداقل رسیده و استفاده حداکثری از پساب انجام شود.
وی ادامه داد: هم‌اکنون در حدود ۳۰ میلیون مترمکعب حجم پساب خروجی تصفیه‌خانه قم که بخشی از آن‌که قابل تخصیص است می‌تواند جایگزین خوبی برای منابع تأمین آب فعلی فضای سبز شود.
وی در رابطه با هدر رفت آب در فضای سبز بیان کرد: با اقداماتی نظیر اجرای سیستم‌های آبیاری نوین این امر تا حدود زیادی کاهش یافته اما هنوز هر از گاهی شاهد هدر رفت آب در بعضی از مناطق هستیم که این مقدار کم هم توجیهی ندارد و برای ما که با درخواست تخصیص و تقاضاهای جدید رو به رو هستیم و مردمی که دائماً به صرفه‌جویی در مصرف آب تشویق می‌شوند و بارها و بارها شرایط خشک‌سالی و کاهش کمی و کیفی آب را به‌وضوح و باپوست و استخوان خود در استان لمس کرده‌اند یا کشاورزانی که به علت افت شدید منابع آب زیرزمینی و کسری مخزن پروانه آن‌ها مشمول تعدیل دبی می‌شود اصلاً قابل پذیرش نیست و باید به‌صورت جدی و فوری تدابیر درستی اندیشیده شود.
فضای سبز یکی از مهم‌ترین جلوه‌های شهری است که علاوه بر زیبایی بخشیدن به منظر شهری، تقویت روحیه شهروندان و تلطیف دما با آثار آلودگی‌های ناشی از خودروها، صنعت، جذب گردوغبار و...نیز مبارزه می‌کند؛ اما باید دقت کرد که درمان یک مشکل نباید به تشدید سایر مشکلات دامن بزند.
