به گزارش تابناک به نقل از مهر، مکاسب یا علم آموزش
اصول فقهی تجارت به عنوان یکی از سنت های پسندیده ایرانی اسلامی در گذشته‌های نه چندان
دور در ایران رواج داشته است و افرادی که قصد حضور در کارهای بازرگانی و تجاری داشتند
پیش از حضور در بازار کسب و کار بر این امر مقید بودند که اصول فقهی را نزد علما فرا
بگیرند تا رزق آنها از نظر شرعی و انسانی حلال و پاک باشد.
با گذشت زمان و نفوذ فرهنگ های غربی به جوامع مختلف از جمله ایران، این سنت حسنه کم کم رنگ باخت و هر فردی تنها با فراهم کردن زمینه‌های تجاری به خود اجازه حضوردر بازار کسب و کار را می دهد؛ گرچه به طور معمول بازرگانان و تجار به دلیل قوانین کشوری اصول حقوقی و قانونی تجارت را می گذراندند اما کارشناسان مذهبی از غفلت در زمینه اصول فقهی تجارت هشدار داده‌اند چرا که اکنون بسیاری از نارضایتی‌های مردمی در زمان خرید و خدمات پس از فروش از عدم آموزش و یا اهمیت ندادن به اصول شرعی درباره روش های کسب و کار حلال و دانستن حقوق شرعی خریدار و فروشنده ناشی می شود.
غفلت از آموزش مکاسب به عنوان یکی از اصول سبک زندگی اسلامی
در این ارتباط حجت‌الاسلام محمدتقی رهبر در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: روایاتی از ائمه داریم با این مضمون که اول فقه، سپس بازار و تجارت که نشانه اهمیت یادگیری اصول پیش از آغاز تجارت است.
وی افزود: این موضوع یکی از دستورات اسلام است که در ابتدای هر امری مانند ازدواج، کسب و کار، حکومت و سیاست و حتی تعلیم و تربیت فقه مرتبط با آن موضوع را بیاموزید.
امام جمعه موقت اصفهان با بیان اینکه فقه تجارت به معنای دانایی و داشتن آداب کسب و کار است، تاکید کرد: در زمانهای گذشته مردم به قدری به تعهدات دینی خود پایبند بودند که این امر را بر خود واجب می‌دانستند که پیش از پرداختن به تجارت اوصل شرعی آن را فرا بگیرند.
وی اضافه کرد: در آن زمان به دلیل علاقه وافر مردم به یادگیری اصول تجارت اسلامی پیش از راه اندازی کسب و کار به طور معمول یکی از علمای حوزه و یا مدارس علمیه بازار، افراد را دور یکدیگر جمع و اصول خرید و فروش صحیح، موارد موثر در حرام و حلال بودن معامله و مواردی همچون عدم گران‌فروشی و غش در معامله، ریاکاری و ظاهرسازی در اجناس را به آنها آموزش می‌دادند.
حجت الاسلام رهبر ابراز داشت: در تاریخ داریم که حضرت علی (ع) در بازار مسلمین حرکت می کرد و هرجا تخلفی مشاهده می کردند این موضوع را تذکر می دادند.
آموزش مکاسب به عنوان یکی از اصول سبک زندگی اسلامی نیازمند احیای دوباره است
وی افزود: این آموزش ها مبتنی بر روش سنتی اسلامی ماست که در دوره معاصر با نفوذ تکنولوژی روز و تحولات اجتماعی و تغییر سبک زندگی اسلامی به غربی بسیار کمرنگ شده و آموزش مکاسب نیز به عنوان یکی از اصول سبک زندگی اسلامی نیازمند احیای دوباره است.
امام جمعه موقت اصفهان تصریح کرد: البته هنوز نیز در میان کسبه و بازاریان افرادی هستند که مسایل فقهی تجارت برای آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است اما ضرورت ترویج این امر بهشت احساس می شود.
وی با اشاره به لزوم توجه بیشتر رسانه‌ها برای تلاش در راستای نهادینه کردن این امر و لزوم بیان مکرر این امر توسط علما در خطبه‌های نمازجمعه و بر روی منابر تاکید کرد: با توجه به تاکیدات رهبر درباره سبک زندگی اسلامی باید این کلمه را در باب اموال، خانواده، جامعه، فرهنگ و غیره در رسانه ها درشت کنیم و این امر در باب تجارت نیز اهمیت ویژه ای دارد.
حجت الاسلام رهبر تصریح کرد: در قانون کلیاتی گسترده برای اصول تجارت همچون برخورد با کلاهبرداری، سرقت، رباخواری و غیره وجود دارد که قوانین و ارتباطات حقوقی را بیان می‌کند اما برای تجارت اسلامی تنها موارد قانونی کافی نیست.
وی اضافه کرد: این موارد با آداب فقه که تمام موارد به شکل جزئی توضحی داده شده تفاوت دارد و بر این اساس نیازمند توجه جدی‌تر مسئولان دولتی برای این آموزش اصول فقهی و اسلامی قانون تجارت هستیم.
تطبیق قوانین تجاری با اصول دینی اولویت کشور قرار بگیرد
همچنین مرتضی بیشه رئیس کمیسیون آموزش اتاق بازرگانی اصفهان در گفتگو با خبرنگار مهر در این ارتباط اظهار داشت: با توجه به اینکه مطابقت قوانین کشور با اصول شرعی تاثیر عمده‌ای در پیشرفت اقتصادی کشور دارد این امر باید جزو اولویت‌های کشور اسلامی ایران قرار گیرد.
وی افزود: اتاق بازرگانی اصفهان در بخش خصوصی کلاس های آموزشی متفاوتی برای تمام افراد که شاغل در کارهای بازرگانی برگزار می‌کند؛ درواقع در اتاق بازرگانی اصفهان افرادی که کارت بازرگانی می‌گیرند قوانین دریافت آن و قوانین مالیاتی کسب و کار را آموزش می‌بینند.
رئیس کمیسیون آموزش اتاق بازرگانی اصفهان تاکید کرد: تا مدتی پیش وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تمام افرادی که موافقت اصولی دریافت می‌کردند آموزش کسب و کار قوانین و مقررات مالیاتی برگزار می کرد اما اکنون این آموزش برای این گروه حذف شده است.
وی با اشاره به اینکه در تمام دنیا پیش از آغاز کسب و کار اطلاعات کاملی در این زمینه به افراد آموزش داده می‌شود، بیان داشت: متاسفانه در کشور ما نیروی انسانی کمتر مورد توجه قرار می گیرد و بر این اساس آموزش افراد نیز سراسری گرفته و یا فراموش می شود.
بیشه ادامه داد: هرگونه کسب و کار حتی آرایشگری نیازمند آموزش قوانین کار و اطلاع‌رسانی مقررات است چراکه عدم این آموزش موجب زیان رسیدن به مردم و پایین آمدن بهره‌وری کاری می‌شود.
ضرورت تطبیق قوانین تجاری کشور با اصول شرعی
وی درباره اهمیت آموزش کسب و کار و درآمد حلال (علم مکاسب) گفت: از دیدگاه من این امری ضروری است که مراجع و علما قوانین اسلامی کسب و کار را با قوانین جمهوری اسلامی مطابقت دهند چراکه اکنون بسیاری از موارد مانند قوانین بانکی سوددهی با قوانین شرعی مطابقت ندارد.
رئیس کمیسیون آموزش اتاق بازرگانی اصفهان با بیان اینکه آموزش در پیشرفت اقتصادی کشور موثر است، ابراز داشت: ما نتوانسته ایم قوانین کسب و کار و معاملات اسلامی را با قوانین جاری مملکت یکی کنیم و با توجه به اینکه به یقین مطابقت قوانین با شرع تاثیر عمده‌ای در پیشرفت اقتصادی کشور دارد این امر باید جزو اولویت های کشور اسلامی ما قرار گیرد.
وی افزود: در تمام کشورهای پیشرفته، آموزش هرنوع کسب و کار به بخش خصوصی و انجمن‌های مردمی به ویژه اتاق های بازرگانی به عنوان مادر تمامی تشکل های اجتماعی واگذار شده و ادارات دولتی بر این امر نظارت می کنند.
بیشه با اشاره به اینکه در کشور ما ادارات خود مجوز صادر می کنند که زیانهایی برای کشور در پی دارد، گفت: لازم است بخش های مختلف مانند اتحادیه صنوف در زمینه کار خود آموزش ببینند و وزارت صنعت، معدن و تجارت و بر این امر نظارت و هر بار با دریافت رندوم کاری سیاست‌گذاری‌های لازم را اتخاذ کند.
وی با انتقاد از نادیده گرفته شدن آموزش در بخش های تولیدی از جمله کارخانجات گفت: به هر حال کارخانه‌ها سرمایه ملی هستند باید آموزش چگونگی کسب و کار را ببینند تا شاهد هزینه‌های سنگین در بخش تولید ایجاد نباشیم.
رئیس کمیسیون آموزش اتاق بازرگانی اصفهان بسیاری از مشکلات اقتصادی را به ضعف قوانین و مقررات مربوط دانست و بیان داشت: لازم است باید قوانین در بخش کسب‌و‌کار آسانتر شود بدین شکل که دولت به مردم و بخش های خصوصی اعتماد بیشتری کند تا بسیاری از مسایل توسط تشکل های اقتصادی دولتی صنوف و اصناف رفع شود.
آموزش کسب رزق حلال به عنوان سبک زندگی اسلامی مورد توجه قرارگیرد
همچنین مهرداد مظفریان مسئول فرهنگسرای استادهمایی در گفتگو با خبرنگار مهر، با هشدار در زمینه غفلت مسئولان فرهنگی از آموزش کسب رزق حلال گفت: آموزش کسب رزق حلال یکی از موضوعاتی است که تاکنون مورد غفلت بوده و باید در زمینه آموزش آن به عنوان بخشی از سبک زندگی اسلامی برنامه‌ریزی کنیم.
وی با بیان اینکه این موضوع یکی از مهمترین موضوعات مبتلابه جامعه است که نیازمند آموزش های صحیح است، بیان داشت: این امر تاکنون مورد غفلت بوده است و فرهنگسراها باید در زمینه آموزش آن به عنوان بخشی از سبک زندگی اسلامی که بسیاری از ناهنجاری‌ها را برطرف می‌کنند، برنامه ریزی کنند.
به گفته کارشناسان بسیاری از مصرف‌کنندگان از این امر شکاست دارند که در کشورهای خارجی خدمات پس از فروش و حمایت از مصرف کنندگان اجرایی می‌شود و خریدار می‌تواند جنس خریداری شده را به فروشنده در کمال احترام پس دهد اما این قاعده در کشور ما وجود ندارد و این در حالی است که این سنت یکی از اصول تجارت ایرانی اسلامی است و بر این اساس به گفته کارشناس بسیاری از شکایات مصرف‌کنندگان درباره خدمات پس از فروش را می توان به فراموشی سنت نیک آموزش مکاسب مرتبط دانست.