یکی از آداب و رسوم مردم خراسان جنوبی رمضانی‌خوانی است که با چند هدف برگزار می‌شود. رمضانی‌خوانی یک نوع خبر رسانی برای ماه رمضان ویک حرکت فرهنگی است که برای مردم شور و نشاط به وجود می‌آورد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان جنوبی، رمضان از سال‌های دور تاكنون، در فرهنگ مردم از جایگاهی ممتاز برخوردار بوده و همواره آیین‌های ویژه‌ای در ارتباط با این ماه به اجرا درآمده است.
آداب و رسوم ماه مبارك رمضان یكی از مباحث مهم فرهنگ مردم است كه به واسطه قدمت خود، از قداست ویژه‌ای برخوردار است.
هلال ماه که رویت می‌شود گویی سرآغازی است برای پاکی و اتصال به مدار ربوبیت، دست‌های نیاز این مردمان که در کشور به سادگی و فرهنگی بودن مشهورند به سوی آسمان گشوده می‌شود تا شاخه شاخه اجابت را نصیب مردم این خطه کویری کند.
مردم خداجوی خراسان‌جنوبی در ماه میهمانی خدا آداب و رسومی را به ثبت رسانده‌اند که هرچند گوشه‌هایی از این آداب و رسوم هنوز در برخی مناطق به چشم می‌خورد اما به نظر می‌رسد زندگی شهری و اقتضائات آن مجال پرداختن به این سنت‌های زیبا را از مردم این دیار ستانده است.
رمضانی خوانی و یا به لهجه بیرجندی (رمِضوُنی)یکی از رسوم کهن خراسان‌جنوبی در ماه مبارک رمضان است که با فرا رسیدن این ماه عزیز در کوچه‌ها با آوای خوش، طنین‌انداز می‌شود.
ماه رمضان در خراسان‌جنوبی همراه با آیین بومی و محلی خاصی است که البته درحال حاضر در مراکز شهرنشین رونق خود را از دست داده است.
رمضانی‌خوانی یکی از آداب و رسوم مردم خراسان‌جنوبی در ماه پر برکت رمضان است که در این آیین بیشتر کودکان و نوجوانان از طبقات پایین دست جامعه بعد از هر افطار به در خانه‌ها می‌روند و در کوچه‌ها به سرودن اشعاری به صورت دسته‌جمعی می‌پردازند.
اشعاری با قدمتی طولانی؛ بدون تغییر و تحریف
این اشعار در دهان کودکان می‌چرخد و گوش صاحبخانه را نوازش می‌دهد و در نهایت امر کودکان در ازای سروده‌های خود مقداری تنقلات، شیرینی و گاهي مبلغی پول دریافت می‌کنند. بچه‌ها خوراکی‌هایی را که دریافت کرده‌اند را متبرک دانسته و در میان یکدیگر تقسیم می‌کنند.
در این ماه پر فیض و برکت اهالی خراسان جنوبی با برپایی اینگونه رسوم سرگرم و به ضیافت الهی با دور هم بودن شادی بیشتری می‌بخشند.
سیداحمد برآبادی، معاون حوزه پژوهش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی گفت: رمضانی خوانی در خراسان‌جنوبی سابقه زیادی دارد، به طوری که نمی‌توان روزگار مشخصی را برای ظهور این آیین در استان پیش‌بینی کرد.
معاون پژوهش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی اظهار کرد: رمضانی خوانیمراسمی است که توسط کودکان و نوجوانان استان در شب‌های رمضان و بین اوقات افطار تا سحر انجام می‌شود.
وی تصریح کرد: در این آیین پسران نوجوان به صورت گروه‌های چهار یا شش نفره وارد کوچه‌ها شده و درب خانه‌ها به ویژه توانگران را می‌زنند و از صاحبخانه اجازه سرودن اشعار خود را می‌گیرند که در صورت موافقت صاحبخانه، این گروه به صورت دسته جمعی شروع به شعرخوانی می‌کنند.
برآبادی بیان کرد: رمضانی‌خوانی با یک مقدمه دعایی که توسط استاد خوانده می‌شود آغاز شده و با آمین شاگردان ادامه می‌یابد.
وی ادامه داد: این اشعار شامل چند بخش است؛ یک بخش نوید آمدن ماه رمضان را می‌دهد، یک بخش حمد و ثناء ائمه و بزرگان را بیان می‌کند و بخش دیگر راجع به ماه رمضان و محسنات روزه‌داری و در وصف صاحبخانه است.
برآبادی افزود: این آیین از طرفی جنبه سرگرمی و تفریح برای مردم را دارد و از طرفی خوراکی‌هایی که در این رسم جمع‌آوری می‌شده برای طبقات پایین دست با ارزش و متبرک بوده است.
معاون پژوهش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی ادامه داد: از آنجایی که این مراسم دسته جمعی است هیچگاه تکدی‌گری محسوب نمی‌شود.
وی خاطرنشان کرد: اشعار آیین رمضانی خوانی به تفضیل در کتاب بیرجندنامه نوشته جمال رضایی انتشارات هیرمند چاپ اول سال ۱۳۸۱ آمده است که علاقمندان می‌توانند به آن مراجعه کنند.
جایگاه ماه رمضان در فرهنگ بومی مردم خراسان جنوبی
محمدحسن قلندری یک محقق و پژوهشگر در خراسان جنوبی نیز گفت: در گویش بیرجندی کلمه رمضان، (رمزا) تلفظ می‌شود و یازده ماه دیگر سال (سالگان) گفته می‌شود و با این نامگذاری رمضان را از ماه‌های دیگر ممتاز می‌کنند.
وی افزود: در این دیار، مردم با پیشواز که روزه گرفتن در روز پایانی ماه شعبان است به استقبال می‌روند، تا ثوابی بزرگ را کسب کنند.
قلندری اظهار کرد: با آغاز نخستین روز رمضان در وضع زندگی مردم تحولاتی رخ می‌دهد. مناجات و تلاوت قرآن از همان شب اول رمضان در همه‌ی مساجد شهر آغاز می‌شود و مردم بیش از هر زمان دیگری به عبادت و حضور در مساجد می‌پردازند.
این محقق گفت: در روستاهای خراسان‌جنوبی در ایام قدیم، یکی از ریش‌سفیدان یا افراد مسن روستا حدود یک ساعت پیش از اذان صبح بیدار می‌شد و با دعا و مناجات به درگاه خدا و سپس با صدای بلند اهالی روستا را بیدار می‌کرد.
وی افزود: مناجات و شب‌خوانی از نخسین شب رمضان آغاز می‌شود، به‌طوری‌که در گذشته نه چندان دور مراسمی با عنوان (شوخوانی) و (رمضو خوانی) در روستاها و شهرهای خراسان‌جنوبی به خصوص بیرجند به صورت باشکوه برگزار می‌شد.
این محقق گفت: صدای این شب‌خوانان در سکوت دل شب، حالت روحانی به آن می‌داد و مردم نیز برنامه‌ی سحر خود را با همین مناجات‌ها تنظیم می‌کردند.
وی افزود: پیش از اذان سحر نیز مناجات کوتاهی می‌کردند که به آن (نظاره‌خوانی) می‌گفتند و در آخرین دقایق سحر برای اعلام وقت امساک، یک شب‌خوانی کوتاه دیگر انجام می‌شد.
قلندری اظهار کرد: افطاری، مجالس پر رونق به‌ویژه دعوت نیازمندان، فامیل و همسایگان دور و نزدیک از نمودهای بارز احیای سنت زیبای صله رحم در ماه مبارک رمضان در خراسان جنوبی است.
سپیده قلندری اسفدن/ خراسان جنوبی
آداب و رسوم ماه مبارك رمضان یكی از مباحث مهم فرهنگ مردم است كه به واسطه قدمت خود، از قداست ویژه‌ای برخوردار است.
هلال ماه که رویت می‌شود گویی سرآغازی است برای پاکی و اتصال به مدار ربوبیت، دست‌های نیاز این مردمان که در کشور به سادگی و فرهنگی بودن مشهورند به سوی آسمان گشوده می‌شود تا شاخه شاخه اجابت را نصیب مردم این خطه کویری کند.
مردم خداجوی خراسان‌جنوبی در ماه میهمانی خدا آداب و رسومی را به ثبت رسانده‌اند که هرچند گوشه‌هایی از این آداب و رسوم هنوز در برخی مناطق به چشم می‌خورد اما به نظر می‌رسد زندگی شهری و اقتضائات آن مجال پرداختن به این سنت‌های زیبا را از مردم این دیار ستانده است.
رمضانی خوانی و یا به لهجه بیرجندی (رمِضوُنی)یکی از رسوم کهن خراسان‌جنوبی در ماه مبارک رمضان است که با فرا رسیدن این ماه عزیز در کوچه‌ها با آوای خوش، طنین‌انداز می‌شود.
ماه رمضان در خراسان‌جنوبی همراه با آیین بومی و محلی خاصی است که البته درحال حاضر در مراکز شهرنشین رونق خود را از دست داده است.
رمضانی‌خوانی یکی از آداب و رسوم مردم خراسان‌جنوبی در ماه پر برکت رمضان است که در این آیین بیشتر کودکان و نوجوانان از طبقات پایین دست جامعه بعد از هر افطار به در خانه‌ها می‌روند و در کوچه‌ها به سرودن اشعاری به صورت دسته‌جمعی می‌پردازند.
اشعاری با قدمتی طولانی؛ بدون تغییر و تحریف
این اشعار در دهان کودکان می‌چرخد و گوش صاحبخانه را نوازش می‌دهد و در نهایت امر کودکان در ازای سروده‌های خود مقداری تنقلات، شیرینی و گاهي مبلغی پول دریافت می‌کنند. بچه‌ها خوراکی‌هایی را که دریافت کرده‌اند را متبرک دانسته و در میان یکدیگر تقسیم می‌کنند.
در این ماه پر فیض و برکت اهالی خراسان جنوبی با برپایی اینگونه رسوم سرگرم و به ضیافت الهی با دور هم بودن شادی بیشتری می‌بخشند.
سیداحمد برآبادی، معاون حوزه پژوهش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی گفت: رمضانی خوانی در خراسان‌جنوبی سابقه زیادی دارد، به طوری که نمی‌توان روزگار مشخصی را برای ظهور این آیین در استان پیش‌بینی کرد.
معاون پژوهش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی اظهار کرد: رمضانی خوانیمراسمی است که توسط کودکان و نوجوانان استان در شب‌های رمضان و بین اوقات افطار تا سحر انجام می‌شود.
وی تصریح کرد: در این آیین پسران نوجوان به صورت گروه‌های چهار یا شش نفره وارد کوچه‌ها شده و درب خانه‌ها به ویژه توانگران را می‌زنند و از صاحبخانه اجازه سرودن اشعار خود را می‌گیرند که در صورت موافقت صاحبخانه، این گروه به صورت دسته جمعی شروع به شعرخوانی می‌کنند.
برآبادی بیان کرد: رمضانی‌خوانی با یک مقدمه دعایی که توسط استاد خوانده می‌شود آغاز شده و با آمین شاگردان ادامه می‌یابد.
وی ادامه داد: این اشعار شامل چند بخش است؛ یک بخش نوید آمدن ماه رمضان را می‌دهد، یک بخش حمد و ثناء ائمه و بزرگان را بیان می‌کند و بخش دیگر راجع به ماه رمضان و محسنات روزه‌داری و در وصف صاحبخانه است.
برآبادی افزود: این آیین از طرفی جنبه سرگرمی و تفریح برای مردم را دارد و از طرفی خوراکی‌هایی که در این رسم جمع‌آوری می‌شده برای طبقات پایین دست با ارزش و متبرک بوده است.
معاون پژوهش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی ادامه داد: از آنجایی که این مراسم دسته جمعی است هیچگاه تکدی‌گری محسوب نمی‌شود.
وی خاطرنشان کرد: اشعار آیین رمضانی خوانی به تفضیل در کتاب بیرجندنامه نوشته جمال رضایی انتشارات هیرمند چاپ اول سال ۱۳۸۱ آمده است که علاقمندان می‌توانند به آن مراجعه کنند.
جایگاه ماه رمضان در فرهنگ بومی مردم خراسان جنوبی
محمدحسن قلندری یک محقق و پژوهشگر در خراسان جنوبی نیز گفت: در گویش بیرجندی کلمه رمضان، (رمزا) تلفظ می‌شود و یازده ماه دیگر سال (سالگان) گفته می‌شود و با این نامگذاری رمضان را از ماه‌های دیگر ممتاز می‌کنند.
وی افزود: در این دیار، مردم با پیشواز که روزه گرفتن در روز پایانی ماه شعبان است به استقبال می‌روند، تا ثوابی بزرگ را کسب کنند.
قلندری اظهار کرد: با آغاز نخستین روز رمضان در وضع زندگی مردم تحولاتی رخ می‌دهد. مناجات و تلاوت قرآن از همان شب اول رمضان در همه‌ی مساجد شهر آغاز می‌شود و مردم بیش از هر زمان دیگری به عبادت و حضور در مساجد می‌پردازند.
این محقق گفت: در روستاهای خراسان‌جنوبی در ایام قدیم، یکی از ریش‌سفیدان یا افراد مسن روستا حدود یک ساعت پیش از اذان صبح بیدار می‌شد و با دعا و مناجات به درگاه خدا و سپس با صدای بلند اهالی روستا را بیدار می‌کرد.
وی افزود: مناجات و شب‌خوانی از نخسین شب رمضان آغاز می‌شود، به‌طوری‌که در گذشته نه چندان دور مراسمی با عنوان (شوخوانی) و (رمضو خوانی) در روستاها و شهرهای خراسان‌جنوبی به خصوص بیرجند به صورت باشکوه برگزار می‌شد.
این محقق گفت: صدای این شب‌خوانان در سکوت دل شب، حالت روحانی به آن می‌داد و مردم نیز برنامه‌ی سحر خود را با همین مناجات‌ها تنظیم می‌کردند.
وی افزود: پیش از اذان سحر نیز مناجات کوتاهی می‌کردند که به آن (نظاره‌خوانی) می‌گفتند و در آخرین دقایق سحر برای اعلام وقت امساک، یک شب‌خوانی کوتاه دیگر انجام می‌شد.
قلندری اظهار کرد: افطاری، مجالس پر رونق به‌ویژه دعوت نیازمندان، فامیل و همسایگان دور و نزدیک از نمودهای بارز احیای سنت زیبای صله رحم در ماه مبارک رمضان در خراسان جنوبی است.
سپیده قلندری اسفدن/ خراسان جنوبی