افشای پشت پرده مافیای مس سونگون توسط بیگی نماینده مجلس در حالی درد کهنه عقب ماندگی و دلایل آن را در ایران به رخ می کشد که سئوال بسیار مهمی در لابلای این طرح موضوع به وضوح خودنمایی می کند.با فرض بر اینکه سخنان بیگی در مورد پشت پرده مافیای مس در ایران که موجب خام فروشی 2 هزار میلیارد تومانی مس سونگون می شود اما حتی از این مبلغ 100 میلیارد تومان هم عاید استان نمی شود را درست فرض کنیم باید بپرسیم نمایندگان استان که از این ماجرا اکنون خبردار شده اند چرا نمی توانند برای احقاق حق قانونی و مشروع مردم اقدام عاجلی صورت دهند؟
اما بری پاسخ به این سئوال بهتر است کلیت مجلس و واقعیت های موجود و مشتمل بر ان رااز زبان کامفیروزی مرور کنیم تا پاسخ سئوال جزئی تر خود را نیز بیابیم.
1/تعدد نهادهای رقیب قانونگذاری مثل شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی امنیت ملی، مجمع تشخیص مصلحت نظام و... قانونگذاری را از انحصار مجلس درآورده و بنابراین ارزش کار مجلس پائین آمده است.
2/ مداخلات متعدد دیگر قوا در وظیفه ذاتی قوه مقننه و تصویب مقررات گوناگون در قالب آییننامه و بخشنامه و دستورالعمل و... که جنبههای شبهقانونی دارند.
3/ عملا موجب خدشه جدی در مهمترین کارکردمجلس-قانونگذاری-شده است
تورم قانونی، تعارضات، ابهامات و اشکالات بسیار در آنها، تنها بخشی ازمشکلات است.
4/عدم انتشار عمومی بسیاری از این مصوبات الزامآور یا محدودیتزا یا حتی موجدحق و انتظار تمکین مردم از آنها، نگرانی مهم و جدی نمایندگان واقعی مردم است
5/ضمنا حجم بالای این مصوبات و مقررات نهادهای رقیب، مجلس را در انجام وظیفه ذاتی خودگیج و سردرگم کرده و هرج ومرج و بینظمی در نظام قانونی را در پی دارد
6/معضل جدیتر اما، تحدید حق قانونگذاری مجلس با نقض مصوباتش در صورت تعارض با مصوبات ش.ع انقلاب فرهنگی و امنیت ملی و مجمع تشخیص توسط شورای نگهبان است
7/ساز و کار تهیه و تصویب قوانین در مجلس بگونهای است که قانونگذاری را کند و بعضا غیرممکن کرده البته نباید از لابیها و بیاطلاعی نمایندگان و... هم غافل شد
/8در اثر انفعال نهادهای مدنی در تهیه پیش نویسهای قانونی برای مسائل اجتماعی-سیاسی وعدم مطالبهگریشان، مجلس در برابر فشار برخی نهادهای خاص تنها شده
9/نبود مراکز پژوهشی مستقل و کارآمد جهت آسیبشناسی و ارائه راهکار و نگارش طرحهای کارشناسی، موجب انحصار تهیه و بررسی مقررات در مراکزی خاص و معدود شده/
10/عدم تمکین نهادهای انتصابی به نظارت مجلس، عدم امکان طرح سوال از آنها و بیمعنا بودن تذکردادن به ایشان، در کنار مقاومتشان در برابر تحقیق و تفحص/
11/و بیتوجهی به تذکرات و سوالهای نمایندگان، در کنار استفاده ابزاری برخی نمایندگان از این ابزارها، عملا وظیفه نظارتی مجلس را لوث و بیمعنا کرده است/
12/تعرضات به مصونیت پارلمانی نمایندگان مجلس وبرخوردهای قضایی، در کنار برخی تهدیدها و تطمیعها، امنیت بیان و اقدام آزادانه و قاطع را از نمایندگان گرفته
13/نوع چینش مدیریت اجرایی و اداری مجلس در کنار ریاست محافظهکار آن و سطح پایین دانش تخصصی و آگاهی و منافع محلی بسیاری نمایندگان مجلس، دلیل دیگر است.
14/از این رو غالبا تذکرها، جنبه نمایشی و سوالات، بینتیجه و طرحهای تحقیق و تفحص، به دلیل بار مالی و لابیها یا به جریان نمیافتد یا فرصت طرح در صحن نمییابد/
15/استیضاح حالتی استثنایی یافته و کار کارشناسی در تدوین طرحها یا بررسی لوایح به مراکزی خاص سپرده شده و نمایندگان مداخله و تاثیرگذاری چندانی ندارند/
16/مراجعات و درخواستهای متعدد مردمی و مشکلات روزمره، نمایندگان را به ماشین امضای نامههای سفارش و مساعدت بدل کرده، حل مشکلات عمده وقتشان را میگیرد.
17/البته در این بین از تاثیر نگرانیها و دغدغههای مالی-سیاسی-اجتماعی برخی نمایندگان برای رایآوری در دور بعد بر محافظهکاری و لابیهایشان نباید غافل شد.
از این روی مشاهده می کنیم که مجلس هرگز به جایگاه راس اموری خود در نظام نائل نشده تا بتواند در مساله ای بنام مافیای مس و پشت پرده های آننیز ایفای نقش کند.