گلستان طی سال‌های اخیر همواره به‌عنوان یکی از استان‌های دارای توان بالا در حوزه گردشگری و به‌ویژه گردشگری روستایی متکی به مناسک و زندگی اقوام مورد توجه دولت و همچنین بخش خصوصی قرار گرفته است.
گلستان طی سال‌های اخیر همواره به‌عنوان یکی از استان‌های دارای توان بالا در حوزه گردشگری و به‌ویژه گردشگری روستایی متکی به مناسک و زندگی اقوام مورد توجه دولت و همچنین بخش خصوصی قرار گرفته است.
ستاره حجتی در همشهری نوشت: از سوی دیگر جوامع محلی استان هم تلاش می‌کنند تا با تقویت و توان‌افزایی خود، به سوی اقتصاد سبز حاصل از این صنعت حرکت کنند.
«محسن رنجبر» مدیرکل دفتر مطالعات و آموزش گردشگری سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور در گفت‌وگویی با همشهری گلستان به تبیین و توضیح جایگاه استان در این حوزه می‌پردازد.
سوال: توان استان را در زمینه گردشگری چطور ارزیابی می‌کنید؟
جواب: این نکته بسیار مهمی است. به گلستان پیش از این به‌عنوان یک استان عبوری نگاه می‌شد. اما امروز این نگاه در سازمان وجود ندارد. چراکه این استان دارای منابع ویژه‌ای است. گلستان در یک فاصله زمانی نزدیک، دریا، جنگل، کوهستان، دشت و بیابان را در کنار هم دارد.
سوال: با توجه به این نگاه، چه چیزی به‌عنوان نیاز اصلی استان در حوزه گردشگری برآورد شده است؟
جواب: وقتی قرار است برای منطقه‌ای برنامه‌های گردشگری تدوین و اجرا شود، اصلی‌ترین نیاز و گام نخست آن، معرفی منابع و جاذبه‌های استان است. تنوع بسیار خوبی از اقوام را در استان داریم که نه فقط برای گلستان، بلکه توان بسیار خوبی برای گردشگری کشور ایجاد کرده است. اما این توان نیاز به معرفی و شناسانده شدن دارد.
سوال: بخشی از این توان هم در روستاها وجود دارد. سال 92 و در تنها اعلام رسمی صورت گرفته، معاون توسعه روستایی رئیس‌جمهوری اعلام کرد که سهم کشور در تولید ارزش افزوده از حوزه گردشگری روستایی صفر است. طی 3 سال چه تغییری در این میزان ایجاد شده است؟
جواب: ما در کشور 50 هزار روستا در قالب 8 هزار حوزه روستایی داریم. قطعاً روستاها با توجه به اینکه محیط زندگی سنتی را حفظ کرده‌اند، قابلیت‌های خوبی برای گردشگری دارند. گلستان هم در این زمینه یکی از استان های شاخص است. من این نکته را عرض کنم که در طول یک سال گذشته تعداد اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور که عمدتاً در روستا ایجاد و منجر به اشتغال شده‌اند به 418 باب رسیده است. این نشان‌دهنده این است که روستاها امروز به‌عنوان مقاصد گردشگری ویژه در سیاست‌های کلان گردشگری کشور تعریف شده‌اند. در همین استان گلستان به دلیل شرایط اقلیمی، نوع و الگوی خانه‌های روستایی که ساخته شده است، قابلیت بسیار خوبی برای گردشگری روستایی طبیعت محور و جامعه بنیان وجود دارد.
سوال: در یک بازه 10 ساله تا چه میزان می‌توانیم به توان روستاها و اقوام برای تولید ارزش افزوده تکیه کنیم؟
جواب: حقیقتاً در پاسخ به سؤال شما نیاز به ارائه اعداد و ارقام وجود دارد، اما بگذارید کلی‌تر پاسخ دهم. با توجه به اینکه امروزه گردشگری به‌ویژه گردشگری روستایی، صنعتی سبز به حساب می‌آید به هر میزان که در این زمینه سرمایه‌گذاری کنیم میزان برگشت سرمایه به شکل چند برابری و بسیار سهل الوصول را شاهد خواهیم بود. از طرفی، گردشگری صنعتی است که با هزینه بسیار کم می‌توان در آن ایجاد اشتغال کرد. یعنی با حدود 30 میلیون تومان می‌توان برای یک نفر ایجاد اشتغال کرد. با توجه به تعداد و حوزه‌های روستایی که عرض کردم و همین‌طور تنوعی که در کشور ما وجود دارد، می‌توانیم بسیار به رشد تولید ارزش افزوده در این زمینه امیدوار باشیم.
سوال: اصلی‌ترین چالش گردشگری روستایی را در چه می‌بینید؟
جواب: اگر اقامتگاه‌های روستایی تقویت شود، میزان ماندگاری گردشگران در روستاها هم افزایش پیدا می‌کند. اما این را در نظر بگیرید که وقتی صحبت از زیرساخت‌ها در حوزه گردشگری می‌شود، بسیاری از عوامل توسعه‌ای مربوط به آن در زیر مجموعه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیست. راه را باید وزارت راه و شهرسازی بسازد، آب را باید وزارت نیرو ساماندهی کند. برای تامین بسیاری از زیرساخت‌ها سازمان‌های دیگر دخیل هستند. همه این مسائل باید در کنار هم مدیریت شود که بتوان منطقه‌ای را به مقصد گردشگری تبدیل کرد.
سوال: در توسعه گردشگری روستایی، چه سهمی را به دولت می‌دهید و چه سهمی را به جوامع محلی؟
جواب: نمی خواهم عدد‌گذاری کنم و بگویم این مقدار سهم دولت و این مقدار سهم جوامع است. هم دولت با سیاستگذاری‌هایی که انجام می‌دهد و هم جامعه محلی سهمی پایاپای دارند. اما این موضوع نیازمند آن است که جامعه محلی، آموزش‌های لازم را ببیند. از طرف دیگر سیاستگذاری‌هایی که در سطح کلان صورت می‌گیرد بسیار مؤثر است. این نکته بسیار مهم است که بدون آموزش و برنامه‌ریزی از سوی دولت و همین‌طور بدون حمایت به‌ویژه در حوزه زیرساختی نمی‌شود از جماعت محلی انتظار داشت.
سوال: چقدر تهدیدها و مخاطرات توسعه گردشگری در حوزه‌های حساسی مانند روستاها در نظر گرفته می‌شود؟
جواب: هیچ صنعت و هیچ فعالیتی وجود ندارد که به محیط اطراف آسیب وارد نکند. اما گردشگری یکی از صنایعی است که کمترین مخاطرات را به همراه دارد. طبیعتاً گردشگری در کنار اثرات مثبت، اثرات منفی هم دارد، اما باید نهایت تلاش صورت بگیرد تا اثرات منفی کمتر شود. باید با آموزش جوامع محلی و گردشگران و فرهنگسازی این اثرات منفی را کاهش داد.
منبع: ايرنا