از سال 88 به بعد تغییر و تحول اساسی در جریان ها و جناح های سیاسی رخ داد. اصلاح طلب و اصولگرا و یا برخی گروه های سیاسی دیگر آن ماهیت سابق خود را نداشتند. دلیل این امر نیز تاثیرات شگرف حوادث سیاسی سال 88 بود که فضای کشور را دگرگون کرد.
به گزارش«»، در واقع اگر سال 88 را نماد سیاست دو قطبی در جامعه سیاسی ایران قلمداد کنیم، از آن به بعد به تدریج گرایش جامعه به جریان دو قطبی کاهش پیدا کرد و تنوع عقاید سیاسی و همچنین احزاب و گروه ها افزایش پیدا کرد. اصلاح طلبان در این میان شاید بزرگترین پوست اندازی را کردند و تئورسین های آنها به دنبال بازتعریف از اندیشه ها و شالوده های بنیانی این جناح پرداختند.
با انتخابات ریاست جمهوری 92 این بازتعریفی به نوعی نمود عینی پیدا کرد. چرا که اصلاح طلبانی که تا به امروز در جریان فکری سیاسی خود تمامیت خواه بودند برای منافع بیشتر درصدد برآمدند با سایر گروه ها و احزاب نزدیک با گسترش معنای اصلاح طلبی اجماع نمایند.
در واقع روزگاری که در انتخابات 84 اصلاح طلبان با سه کاندید(آقایان کروبی، معین و مهرعلیزاده) پای به عرصه انتخابات گذاشته بودند، این بار از طریق اجماع و کنار رفتن آقای عارف گوی سبقت را از اصولگرایان ربودند. البته در این نوشتار قصد پرداختن به این موضوع را نداریم که علل پیروزی آقای روحانی چه بود!
به هرحال اصلاح طلبان با بازتعریف از جریان اصلاح طلبی و همچنین گسترش معنایی از این جریان درصدد برآمدند که ساختار به هم ریخته خود پس از انتخابات 88 را جبران نمایند. اصلاح طلبان این رویه را در انتخابات دو مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای سلامی نیز ادامه دادند. برخی از تئورسین های اصلاح طلبان این رویه اصلاح طلبان را «گام دوم» نام نهادند. به عبارت دیگر اصلاح طلبان همگرایی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 را «گام اول» و انتخابات مجلس را «گام دوم» نامیدند.
سئوال این است که آیا اصلاح طلبان برای ادامه مسیر خود «گام سومی » نیز در پیش دارند؟اگرچه به طور گذار برخی از اصلاح طلبان اظهاراتی پیرامون این گام جدید انجام داده اند اما همچنان مشخص نیست که این گام در چه زمینه ای شکل خواهد گرفت.
در این روزها که به تدریج زمزمه های انتخابات 96 شکل گرفته است، شاید به عقدیه پاره ای از تحلیلگران انتخابات ریاست جمهوری 96 می تواند گام سوم اصلاح طلبان باشد. موضوعی که با توجه به شرایط سیاسی این روزهای کشور قدری بعید به نظر می رسد.
چرا که نگاهی به وضعیت جبهه بندی های سیاسی کشور و همچنین وضعیت کشور نشان می دهد که هیچ گزینه ای برای اصلاح طلبان به غیر از آقای روحانی وجود ندارد. چرا که آنها هیچ گزینه ای برای مطرح شدن در مقابل رئیس جمهور فعلی ندارند. از سوی دیگر مطرح کردن گزینه دیگر به جای رئیس جمهور فعلی به آن معنا خواهد بود که آنها نسبت به اشتباه انتخابی خود در سال 92 اعتراف کرده اند که هرگز چنین اعترافی از سوی آنها مطرح نخواهد شد.
بنابراین اگر در این روزها نیز صحبت های انتقادی از سوی برخی اصلاح طلبان نسبت به دولت مطرح می شود، باید در چارچوب امتیازگیری تحلیل گردد. در واقع به تعبیر آقای حجاریان سیاست این روزهای اصلاح طلبان «حمایت انتقادی» از دولت است.یعنی در عین حالی که از سیاست های دولت حمایت می کنند؛، اما در برخی موارد اجرایی نیز نسبت به عملکرد دولت انتقاداتی را مطرح می کنند. در واقع دغدغه اصلی اصلاح طلبان گرایش آقای روحانی به سمت اصولگرایان است که آن را خط قرمز خود قلمداد می کنند. خط قرمزی که آقای روحانی نشان داده است که نه قصد عبور از آن را داشته و نه خواهد داشت!
با این تفاسیر باید گفت که بدون شک اصلاح طلبان «گام سوم» را برای آینده سیاسی کشور طراحی کرده اند. اما این گام جدید برای انتخابات ریاست جمهوری نیست. بلکه گام سوم به دست گرفتن مدیریت شهری و انتخابات شورای شهر در سال 96خواهد بود.
در واقع اصلاح طلبان با استفاده از تجربه دور دوم انتخابات شورای شهر که در آن اکثریت اصلاح طلب انتخاب شدند و این روند زمینه را برای ادامه حضور دولت اصلاح طلب فراهم کرد، می خواهند از طریق گام واسط یعنی سوم به گام نهایی خود که «گام چهارم» است دست پیدا نمایند!
به عبارت دیگر استراتژی اصلاح طلبان از ائتلاف و اتحاد با سایر گروه ها و احزاب(گام اول/ انتخابات ریاست جمهوری 92) و تحکیم این اتحاد(گام دوم/انتخابات مجلس) به انتخابات شورای شهر (گام سوم) نظر خواهند کرد تا بتوانند زمینه حضور جدی خود را در انتخابات 1400 ریاست جمهوری فراهم کنند.
این رویکرد نشان می دهد که به احتمال قوی در انتخابات سال 96 میان اصلاح طلبان و طرفداران دولت کشمکش جدی برای برگزاری انتخابات 96 نخواهد بود و آنچه رخ خواهد داد برخی انتقادات، جهت گرفتن امتیاز در دولت آینده خواهد بود. اما باید منتظر بود و دید که آیا اصلاح طلبان از پیچ بزرگ و سخت گام سوم خواهند توانست رد شوند. چرا که لیست امید در گام دوم برخی طرفداران را ناامید کرده است. در واقع درصورتی که یکی از این زنجیرها نتواند استقامت لازم برای ادامه مسیر را داشته باشد، قطعا! باید شاهد فروپاشی این گام ها باشیم.
